Shkruan: Denko Maleski
Për tridhjetë vjet kemi ëndërruar për bashkim të paktën në Ilinden, festën e madhe të popullit maqedonas dhe të bashkësive të tjera kombëtare në vendin tonë. Dhe ne nuk mund të kuptojmë se një unitet i tillë nuk është i mundur në kushtet e demokracisë.
Domethënë, demokracia nuk ishte kurrë për unitet, por për t’i dhënë legjitimitet mosmarrëveshjeve. Demokracia kërkon, natyrisht, shtetin e së drejtës, veçanërisht kur bëhet fjalë për zgjedhje të lira dhe të ndershme. Por demokracia nuk kërkon unitet të ideologjive, pikëpamjeve politike apo narrativave ndërmjet partive politike apo votuesve. Demokracia pasqyron mospajtimin në shoqëri. Ne duam të vazhdojmë ta pasqyrojmë atë përçarje në Ilinden në “Meçkin Kamen”?
Në demokracitë, përfshirë demokracinë maqedonase, nuk do të kemi kurrë unitet partish dhe narrativash. Harrojini ditët e sistemit njëpartiak. Partitë tona opozitare, si në çdo demokraci, kundërshtojnë politikat e qeverisë, përfshirë ato që ata vetë promovuan kur ishin në pushtet. Dikush e quan atë praktikë opozitë për hir të opozitës, por kjo është edhe demokratike, sepse demokraci do të thotë legjitimim i opozitës dhe jo unitet. Prandaj asnjë politikan nuk mund të kërkojë apo të sigurojë një unitet të tillë dhe nëse premton një gjë të tillë, gënjen për të ardhur në pushtet. Që andej, përpjekja për të ndërtuar unitet, qoftë edhe në Ilinden, nuk do të ketë sukses. Përçarja do të mbizotërojë dhe populli ynë dhe politikanët e tyre nuk njihen se dinë deri ku të shkojnë në mosmarrëveshje.
Prandaj, zgjidhja e imazheve të dhimbshme të përçarjes në ditën e Ilindenit nuk është ndjekja e vazhdueshme e së pamundurës, e unitetit, por në ndarjen e politikanëve nga populli, si në të gjitha shtetet demokratike. Askush nuk mendon të organizojë një tubim të presidentit amerikan Biden me akses të hapur për mbështetësit e Trump, të cilët, duke u thyer para vetes, pushtuan Kongresin. Pse do të ishte ndryshe me pasuesit e VMRO-DPMNE-së që bënë të njëjtën gjë me parlamentin maqedonas.
Pra, zgjidhja është ndarja e politikanëve nga populli. Sikur të kishte një festë unike të Meçkin Kamenit në Krushevë. Pjesa e mëngjesit duhet t’i rezervohet zyrtarëve shtetërorë dhe trupit diplomatik, ku kryeministri ose presidenti do të flasin për politikën e tyre që fitoi shumicën në zgjedhje. Pjesa e pasdites do të ishte një festë e përgjithshme me pjesëmarrjen e artistëve të shquar rreth programit të të cilëve do të “bashkoheshin” në një festë të përbashkët narrativa të ndryshme politike. Ekspozimi i pjesëve të popullsisë, në kontakt të drejtpërdrejtë, ndaj narrativave politike me të cilat ata nuk pajtohen është një recetë për fatkeqësi. Që politikanët të jenë me popullin në kohët moderne, ka një transmetim direkt në televizion. Vetëm kaq.