Libertarianizmi ka rëndësi. FreedomFest tërhoqi mijëra njerëz. Kjo është e frikshme.
Shkruan: Andrew Koppelman
Pasi shkrova një histori kritike të mendimit libertarian, ndonjëherë më kanë thënë se libri është me interes margjinal, sepse libertarianizmi është një lëvizje margjinale – ai tërheq mashtrues dhe manipulues, por nuk ka shumë ndikim në politikëbërje. Ky është një mashtrim i rrezikshëm. Nocioni thelbësor i libertarianizmit, se ne do të jemi më të lirë nëse sakatojmë qeverinë, është i gjallë dhe i rrezikshëm.
Dallimi i ngushtë midis krijesave dhe njerëzve me ndikim aktual u shfaq në fillim të këtij muaji në FreedomFest, një mbledhje vjetore liridashëse që tërhoqi mijëra njerëz. Më ftuan të debatoja për librin tim me Richard Epstein, një nga mendimtarët më të zgjuar libertarian.
Libertarianët besojnë në liri, por kjo nuk është ajo që dallon për ta. Ideja e tyre specifike është se mënyra për të promovuar lirinë është tkurrja e qeverisë sa më shumë që të jetë e mundur. Në FreedomFest, pashë disa manifestime të habitshme të asaj ideje, njëra prej të cilave tregon se libertarianizmi nuk është aspak margjinal në politikën bashkëkohore amerikane.
Pas panelit tim, unë u kontaktova nga një autore dhe blogere e quajtur Diane Weber Bederman, e cila më pyeti nëse isha në dijeni të kontrollit totalitar në rritje që po ushtrohej mbi ne të gjithë nga kompanitë e investimeve BlackRock dhe Vanguard; ajo më këshilloi se nuk duhet të flas për politikë nëse nuk edukohem për këta keqbërës. I premtova se do të vizitoja faqen e saj të internetit dhe e bëra. Ai shpjegon se komploti i gjerë përfshin Forumin Ekonomik Botëror, Bill Gates, George Soros dhe Anthony Fauci, secili prej të cilëve “po sulmon etikën tonë judeo/kristiane ku mbështetet kultura jonë”. Diku tjetër ajo pretendon se kultura jonë është e rrezikuar nga infiltrimi i Islamit.
Kam folur me shumë njerëz në konferencë. Vazhdova të dëgjoja këtë lloj paranoje, të shoqëruar me anarkizmin sentimental: Nëse thjesht shkatërrojmë të gjitha qendrat ekzistuese të pushtetit, gjithçka do të jetë mirë.
Siç thashë, Bederman është një bloger, që përpiqet të dëgjohet. Por pashë edhe dikë që ka më shumë sukses.
Në sallën më të madhe të mbledhjes, sipërmarrësi dhe kandidati presidencial i GOP Vivek Ramaswamy deklaroi se, nëse zgjidhej, ai do të shfuqizonte FBI-në, IRS, Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve dhe Komisionin Rregullator Bërthamor. Deri në fund të mandatit të tij të dytë, “ne do të kemi reduktuar numrin e punonjësve federalë me mbi 75%”. Nuk është e qartë se ai e kupton atë që bëjnë të gjithë këta punëtorë. Ai propozoi një kufi mandati tetë-vjeçar për punonjësit federalë. Ai thotë, “problemi është se ka njerëz që kanë punuar atje për dekada”.
Suksesi në biznes i Ramaswamy-t është pjesë e arsyetimit për kandidaturën e tij, por a do të investonit në një biznes që shkarkonte mekanikisht çdo punonjës pas tetë vjetësh? Ai gjithashtu deklaroi entuziazmin e tij për djegien e qymyrit, dhe gjetkë ka propozuar që ne thjesht të ndalojmë matjen e emetimeve të karbonit. Ai do të ndërpresë të gjitha ndihmat për Ukrainën dhe do ta lejojë Rusinë të mbajë të gjithë tokën që ka kapur, të detyrojë NATO-n të pranojë marrëveshjen dhe në një farë mënyre të parandalojë presidentin rus Vladimir Putin që të avancojë më tej. Ai premton se do të tërheqë të gjitha trupat luftarake amerikane nga Ukraina. Nuk ka trupa luftarake amerikane në Ukrainë. Turma e donte atë.
Rastësisht takova 89-vjeçarin Richard Viguerie, risitë e të cilit në mbledhjen e fondeve me postë direkte luajtën një rol vendimtar në zgjedhjen e Ronald Reagan-it në vitin 1980. Viguerie më tha se, sipas mendimit të tij profesional, sekreti i suksesit të Donald Trump në vitin 2016 ishte diferencimi i markës: ai u dallua mes kandidatëve të tjerë, si Jeb Bush, Marco Rubio. Ramaswamy, i cili është padyshim i zgjuar, duket se e kupton atë. Pozicionet e tij janë kaq të papërgjegjshme saqë nuk ka gjasa që ai të ketë në mendje ndonjë prej tyre; përkundrazi, ai është llogaritur duke kërkuar një vend të veçantë në fushën republikane.
Dallimi më i madh midis Bederman dhe Ramaswamy është se ky i fundit është në vendin e tretë për nominimin presidencial të GOP. Idetë e tij të mprehta antiqeveritare kanë tërheqje. Dhe ato janë tërësisht të vazhdueshme me filozofinë e mprehtë të libertarianizmit.
Libertarianëve u pëlqen të thonë se janë në favor të lirisë. Por “liria” është një term që mund të specifikohet në mënyra të ndryshme. Siç theksoi filozofi Gerald MacCallum, termi “liri” nënkupton domosdoshmërisht një lidhje midis tre termave: liria është gjithmonë “e diçkaje (një agjenti ose agjentësh), nga diçka, të bësh, të mos bësh, të bëhesh ose të mos bëhesh diçka”.
Libertarianizmi i shtetit minimal fokusohet në një grup kufizimesh, ato që burojnë nga shteti, ndërkohë që injoron të gjitha të tjerat dhe nuk i kushton vëmendje gamës së veprimeve që personat janë në të vërtetë të lirë të kryejnë. Kështu, do ta shpallte “të lirë” një person që nuk ka fuqi të drejtojë jetën e saj – për shembull, dikë që po vdes nga uria në një shoqëri të begatë. Fjalimi antiqeveritar i Ramaswamy është më shumë i njëjtë.
Libertarianizmi propozon shpërbërjen e institucioneve politike që në fakt tani po u japin lirinë miliona njerëzve. Është një fantazi infantile e vetë-mjaftueshmërisë hyjnore. Njerëzit në fakt nuk mund të jenë të lirë në izolim. Nuk mund të ketë liri pa institucione. Strukturat e rregullimit të përgjegjshëm dhe transfertat jotregtare të të ardhurave dhe pasurisë, janë parakushtet e nevojshme të lirisë.
Libertarianizmi ka rëndësi. FreedomFest tërhoqi mijëra njerëz. Kjo është e frikshme. Libri im synon të ofrojë një lloj Narcani për shumë njerëz që kanë konsumuar nivele toksike të ideve libertariane.
Marrë nga The Hill
Përktheu: Agon Neziri