Shkruan: Agron Shaqiri
Gadishulli Ilirik është një rajon me sfida të mëdha dhe histori të turbullta. Në këtë kontekst, vizioni i “Ballkanit të Hapur” ishte si një dritë shprese për bashkëpunimin dhe integrimin rajonal. Megjithatë, në rrugën drejt këtij vizioni, u paraqitën që në start pengesa të mëdha, nga qeverisjet korruptive dhe të dështuara të elitave politike të rajonit. Korrupsioni është një plagë që i ka goditur rrënjët e shoqërive tona dhe e ka rrënuar shpresën për ndryshim të vërtetë dhe zhvillim të qëndrueshëm. Elitat politike në këto vende kanë abuzuar me pushtetin dhe kanë shfrytëzuar burimet publike për të arritur fitime personale. Korrupsioni ka ndikuar negativisht në ekonominë, drejtësinë dhe integritetin e institucioneve tona. Në vend që të punojnë për mirëqenien dhe zhvillimin e qytetarëve, këto qeveri kanë qenë të përqendruara në interesat e tyre personale. Kanë bërë pazar me ligjin, kanë manipuluar zgjedhjet dhe kanë mbrojtur njëri-tjetrin nga hetimet për veprat e tyre të korrupsionit. Këto sjellje janë të papranueshme dhe pengojnë rrugën drejt integritetit, drejtësisë dhe progresit. Situata gjeopolitike në rajon është gjithashtu e turbulltë. Agresioni rus kundër Ukrainës është vetëm një nga shembujt e ndërlikuar të kësaj situate. Këto ngjarje po shkaktojnë valë të fuqishme ndryshimesh në Evropë dhe në botë, duke sjellë një rend të ri gjeopolitik. Megjithatë, asnjëri prej nesh nuk e ka “Topin e Kristaltë” për të parashikuar me saktësi të ardhmen. Është koha që të kemi “kuriozitet politik dhe intelektual” për të parë përtej sfidave aktuale dhe për të gjetur rrugët e duhura drejt një të ardhme të ndritshme. BE-ja është e vetëdijshme për rëndësinë e “Ballkanit Perëndimor” dhe procesin e zgjerimit të drejt Evropës së bashkuar. Në takimin e krerëve të shteteve dhe qeverive në Bruksel, u arrit një konsensus për nevojën e një valë të re të zgjerimit që do të përfshijë vende si Ukraina, Moldavia dhe Ballkani Perëndimor. Është e qartë se ky proces është i domosdoshëm në konstelacionet aktuale gjeopolitike. Pyetja kryesore është se kur do të vendoset një datë specifike për anëtarësimin e këtyre vendeve. Disa vende përmendin vitin 2030 si një mundësi, ndërsa të tjerë si Polonia konsiderojnë se situata gjeopolitike është aq alarmante sa që vendet si Ukraina duhet të integrohen në BE brenda dy viteve pas fillimit të negociatave. Sigurisht, kjo datë do të aplikohet edhe për vendet më të vogla si ato në Ballkan. Vala e re e zgjerimit është e sigurtë që do të ndodhë, por është vështirë të parashikohet se si do të funksionojë ajo dhe si do të ndikojë në BE. Megjithatë, është e rëndësishme të mos harrojmë se ndryshimet gjeopolitike janë të shpejta dhe të parëndësishme për të ulur veten dhe të pranojmë qëndrime të pazakonta për t’i përballur ato. Hans Kriebe thotë se këto diskutime do të intensifikohen dhe diskutimi i radhës duhet të mbahet këtë muaj në Granadë të organizuar nga presidenca spanjolle. Sipas Kribe, gjërat do të jenë shumë më të qarta në dhjetor. Ekziston një probabilitet i lartë që më pas të merret një vendim për fillimin e negociatave me Ukrainën, pas së cilës e gjithë përbërja do të fitonte një dinamikë të fortë. Kribe thotë në bisedën tonë telefonike se kjo pritet të ndodhë sepse pasojnë zgjedhjet europiane të vitit 2024, gjë që mbart edhe rrezikun e forcimit të partive politike populiste dhe të ekstremit të djathtë. Bashkëbiseduesi im thotë gjithashtu se si ilustrim i vullnetit të fortë politik për zgjerim në përbërjen e re të KE, si Komisioner për Zgjerim, nuk përjashtohet që Franca, Gjermania apo një shtet tjetër anëtar më me ndikim të propozojnë personin e tyre, siç ishte rasti me procesin e negociatave të valës së madhe të zgjerimit në vitin 2004, kur gjermani Verheugen ishte në atë pozicion. Në këtë kontekst, ne duhet të shprehim zërin tonë dhe të reflektojmë mbi rrugën drejt një Ballkani të integruar në BE. Qeveritë korruptive dhe të dështuara nuk kanë as autoritet moral, as aftësi për të përfaqësuar dhe përmbushur standardet e BE-së. Ne duhet të sfidojmë këtë qeverisje dhe të kërkojmë llogaridhënie, transparencë dhe drejtësi. Nëse ne si qytetarë nuk ngrihemi dhe nuk sfidojmë qeveritë korruptive, atëherë viset tona të bukura do të mbeten të varura nga ky “cunami” i korrupsionit dhe dështimit politik. Ne duhet të bashkohemi dhe të bëhemi zëri i ndryshimit, duke kërkuar ndryshim të vërtetë, integritet dhe prosperitet për vendin tonë. Situata në Ballkanin tonë të dashur është e vështirë, por ne nuk mund të dorëzohemi. Duam të shohim ndryshim, duam të shohim integrim, duam të shohim të ardhme të ndritshme për vendin tonë. Dhe për të arritur këto synime, duhet të luftojmë korrupsionin dhe të kërkojmë llogaridhënie dhe drejtësi për të gjithë. Vetëm duke u angazhuar dhe duke ndërtuar një shoqëri të drejtë, të qëndrueshme dhe të integruar në BE, mund të shpëtojmë nga pengesat që na ndalojnë të realizojmë potencialin tonë të plotë.