Për dy vjet, kryeministri Dimitar Kovaçevski ka shuar zjarret – ekonomikë, energjetikë, socialë…, analizon REL, përcjell KDP.
Kovaçevski nuk u zgjodh në zgjedhje, por në postin e kryeministrit e pasoi Zoran Zaev, i cili dha dorëheqjen pas humbjes së zgjedhjeve lokale të mbajtura në tetor 2021. Ai duhet të largohet javën e ardhshme dhe t’i japë vendin kryeministrit teknik, Talat Xhaferi, i cili do të udhëheqë qeverinë 100 ditë para zgjedhjeve parlamentare të 8 majit, të cilat do të mbahen në të njëjtën ditë me raundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale.
Procedura për zgjedhjen e qeverisë teknike do të zhvillohet javën e ardhshme. Më parë, Kovaçevski duhet të japë dorëheqjen. Çka bëri në periudhën dyvjeçare sa e drejtoi qeverinë?
Edhe pse ai premtoi të shkrijë integrimin evropian, vendi u afrua vetëm një këmbë me BE-në dhe Brukseli vëren shqetësime serioze për korrupsionin dhe presionet politike në gjyqësor. Ai gjatë mandatit dyvjeçar nuk hapi asnjë projekt strategjik dhe përkundër gjithëpranisë së tij në opinion.
Dy vjet më pas, ai duhet të largohet nga posti i tij.
Kovaçevski largohet nga drejtimi i Qeverisë në një kohë kur Bashkimi Evropian shprehu shqetësime serioze për gjyqësorin dhe korrupsionin dhe kur Shtetet e Bashkuara të Amerikës, si partneri më i madh strategjik, zgjeruan dhe përmirësonin “listën e zezë” të biznesmenëve, ish-dhe politikanët aktualë nga vendi.
Ai po largohet në kushte kur qytetarët kërkojnë paga dhe pensione më të larta, sepse kriza ua ka zbrazur rëndë xhepat. Për qytetarët ka pasur rritje të pagave dhe pensioneve për disa për qind, ndërsa pagat e zyrtarëve janë rritur për gati 80 për qind.
Në një pjesë të madhe të vendit, njerëzit po luftojnë për ajër të pastër, ndërsa të tjerë kërkojnë të marrin dokumente të reja personale, për mungesë termash dhe formularësh. Nxënësit nuk kishin tekste dhe kur mbaronin vitin nuk kishin certifikata. Në protesta kërkoheshin ilaçe. Protestuan edhe ata me sëmundje të rralla, medikamentet e të cilëve kushtojnë miliona, si dhe ata me diabet, që prisnin me muaj për glukometrat dhe shiritat.
Në prezantimin e tij para deputetëve, para se të zgjidhej kryeministër, ai deklaroi se programi i qeverisë do të fokusohet në zgjidhjen e problemeve aktuale dhe të ardhshme në ekonomi, krizën energjetike dhe pandeminë Covid-19, por edhe se do të intensifikojnë negociatat me Bullgarinë për të kapërcyer mosmarrëveshjen dhe për të filluar negociatat me Bashkimin Evropian.
Sapo u zgjodh qeveria e re në vitin 2022, kryeministrat e Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë u takuan dy herë brenda një jave. Dy vendet fqinje nënshkruan një marrëveshje për fqinjësi të mirë në vitin 2017, por Sofja filloi të bllokojë integrimin evropian të Maqedonisë në vitin 2020, së pari duke insistuar në çështjet që lidhen me historinë dhe gjuhën. Më vonë, presidenti i Bullgarisë, Rumen Radev, filloi të këmbëngulte gjithnjë e më shumë për të drejtat e bullgarëve maqedonas.
Për të tejkaluar mosmarrëveshjen mes Maqedonisë dhe Bullgarisë, Bashkimi Evropian ofroi një propozim francez.
Kështu më 19 korrik 2022, vendi filloi negociatat për anëtarësim në Bashkimin Evropian, të paktën zyrtarisht. U mbajt konferenca e parë ndërqeveritare, filloi shqyrtimi, por asnjë kapitull nuk u hap. Negociatat sipas kapitujve do të fillojnë kur bullgarët të përfshihen në Kushtetutën e Maqedonisë.
Edhe pse seanca për ndryshimin e Kushtetutës ka nisur, vendi nuk i ka përfunduar detyrat e shtëpisë. Dy të tretat e 120 deputetëve duhet të votojnë për amendamentet kushtetuese, por partia më e madhe opozitare VMRO-DPMNE kundërshton ndryshimet kushtetuese.
Qeveria fajëson opozitën për ngecjen e integrimit evropian, por BE-ja në raportin për ecurinë e vendit vlerëson se ka vërejtje edhe në reformat. Raporti thekson se ka korrupsion të përhapur në Maqedoninë e Veriut, nuk ka përparim në gjyqësor, përdorim të tepruar të flamurit evropian gjatë miratimit të ligjeve dhe polarizim politik.
Pavarësisht kritikave, qeveria vendosi të bashkohet në Frontin Evropian dhe nisi fushata për përfitimet e Unionit në një kohë kur organizatat joqeveritare po shënojnë nivelin më të ulët të mbështetjes për BE-në në dekadën e fundit. Zhgënjimi i qytetarëve që reformat nuk janë realizuar është një nga aspektet kryesore se pse mbështetja për integrimin ka rënë, vuri në dukje Instituti për Demokraci në një sondazh për mbështetjen për anëtarësimin në BE.