Lojëra partiake dhe përllogaritje për zgjedhjen e anëtarit të Komisionit Shtetëror të Zgjedhjeve (KSHZ) do të shënojë fundin e punës së Parlamentit gjatë vitit 2023. Rreth katër muaj para zgjedhjeve, deputetët duhet të zgjedhin se kush do ta plotësojë vendin vakant, i liruar në shkurt nga Krenar Loga, i cili u bë Ministër i Drejtësisë, kur partia e tij Aleanca për Shqiptarët (ASH) vendosi të hyjë në koalicionin qeverisës, raporton KDP.
Vendi i takon opozitës shqiptare, e cila doli me mbështetjen e dy kandidatëve të ndryshëm.
Pas Abdush Demirit qëndronte koalicioni Lidhja Evropian për Ndryshim (LEN), një koalicion ku janë bashkuar Bilal Kasami (BESA), Izet Mexhiti (Lëvizja Demokratike) dhe Afrim Gashi (Alternativa), kurse pas Zulfi Adilit qëndron Partia Demokratike Evropiane (PDE) e Arianit Hoxhës, i cili para se ta formonte këtë parti, ishte pjesë e BESA-s.
Anëtari i ardhshëm i KSHZ-së duhet të zgjidhet në seancë plenare me shumicë prej dy të tretash – 80 vota “për”. Parlamenti nesër do të mbajë seancë, në rendin e ditës së propozuar për seancën nuk ka një pikë të tillë, por REL jozyrtarisht nuk përjashton mundësinë që kryetari i Parlamentit, Talat Xhaferi të shtojë rendin e ditës në fillim të seancës. Megjithatë, nga zyra e tij nuk ka asnjë informacion se kur planifikon t’i vendosë zgjedhjet në votim.
Ish-kryetari i KSHZ-së, Aleksandar Novakovski, thotë se komisioni mund të funksionojë pa një anëtar, por thotë se nuk ka nevojë të zbatohet një skenar i tillë. Ai nuk beson se ne si shtet do ta lejojmë një gjë të tillë, por është i vendosur që nëse ndodh, do të njolloset në të gjithë procesin zgjedhor.
“Në kohën kur dihet se kemi edhe zgjedhje presidenciale edhe parlamentare, kur dihen datat e zgjedhjeve, kur KSHZ-së i bien përgjegjësi të mëdha, shteti nuk duhet t’i lejojë vetes që në fillim të ketë kundërshtime sepse procesi zgjedhor nuk monitorohet vetëm kur do të vijë vëzhguesi apo misioni i OSBE/ODIHR-it, por e gjithë periudha – po monitorohet Parlamenti, çfarë dhe si ka reaguar, zbatimi i ndryshimeve… Mendoj se do të jetë një vërejtje e madhe, por shpresoj se vendi ynë nuk do ta lejojë atë luks”, thotë Novakovski për Radion Evropa e Lirë.
Partitë opozitare nuk mund të parashikojnë nëse dhe kur do të përfundojë çështja e KSHZ-së, por presin që lojërat dhe manovrat partiake të vazhdojnë.
Deputeti i BESA-s, Fadil Zendeli, beson se vetëm ata dhe Alternativa kanë të drejtë të kenë anëtarë të KSHZ-së, sepse janë të vetmit që kanë marrë pjesë në zgjedhjet parlamentare të vitit 2020, ndërsa partitë e tjera kanë dalë më vonë.
“Pritjet janë që pengesat e kryetarit të Parlamentit lidhur me këtë çështje të vazhdojnë, pasi ai në mënyrë të kundërligjshme ka kërkuar që partitë të paraqesin propozimet e tyre, të cilat sipas Kodit Zgjedhor nuk kanë të drejtë. Ai nuk është lejuar të kontaktojë parti që nuk kanë marrë pjesë në zgjedhje. Ato dy parti (Besa dhe Alternativa) që morën pjesë në zgjedhje, mbështesin një kandidat që është nga opozita”, thotë Zendeli për Radion Evropa e Lirë.
Protesta të mundshme nëse nuk marrin vendin në KSHZ ka paralajmëruar edhe kryetari i partisë, Bilal Kasami. Zendeli thotë se janë duke e shqyrtuar seriozisht këtë opsion.
“Nuk do ta lejojmë vetëm Xhaferin të ushtrojë vullnetin e tij në mënyrë të paligjshme”, thotë ai, duke shtuar se si parti do të përdorin të gjitha mjetet demokratike për të mbrojtur të drejtën e tyre.
LEN si bllok opozitar akuzon se partia e Hoxhës, e cila mbështeti një kandidat tjetër, është vetëm formalisht opozitë. Por Hoxha i PDE-së thotë se statusi i partisë së tij në Kuvend është opozitar.
“Nuk i di saktësisht procedurat parlamentare, se duhet të plotësohet ai vend – ne duhet, se kemi të drejta të barabarta – i dimë dhe partia tjetër politike që ka propozuar. Mbetet në fund të ditës që të sigurohen numrat e nevojshëm që të mund të zgjedhim një anëtar”, thotë Hoxha në një bisedë për Radion Evropa e Lirë.
Çelësi për sigurimin e dy të tretave të shumicës në parlament për anëtarin e ri të KSHZ-së do të jetë mbështetja e bllokut maqedonas. Nga LSDM-ja nuk deklarohen se kë do të mbështesin dhe theksojnë se do të duhet ta shqyrtojnë këtë çështje dhe do të vendosin deri në votim.
Nga ana tjetër, VMRO-DPMNE po shqyrton nëse edhe ata do të tërhiqnin anëtarët e tyre nga KSHZ nëse nuk do të kishte përfaqësues të opozitës shqiptare. Këtë skenar dje e përmendi edhe kryetari i partisë Hristian Mickoski.
“Më duhet të pranoj se nëse vazhdojnë të sillen kështu do të konsultohem me bashkëpunëtorët, por mendoj se VMRO-DPMNE nuk ka çfarë të kërkojë në punën e KSHZ-së”, tha Mickoski.
Grupi parlamentar i BDI-së nuk iu përgjigj thirrjeve të REL për qëndrimin e tyre për plotësimin e Komisionit Zgjedhor.
Kur u formua përbërja aktuale e KSHZ-së në janar të vitit 2021, me propozim të VMRO-DPMNE-së, u zgjodh presidenti Aleksandar Dashtevski dhe Boban Stojanoski. Nga ana tjetër, LSDM-ja qëndronte pas Boris Kondarkos, Radica Ristovskës dhe Oliver Ristovskës. Nënkryetarja Ditmire Shehu, nga ana tjetër, ishte propozim i BDI-së.
Në mandatin e tij pesëvjeçar, ky komision ka zhvilluar zgjedhjet vendore në tetor 2021, ndërsa në vitin 2024 do të duhet të zhvillojë zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare. Sipas marrëveshjes së arritur në mbledhjen e lidershipit në Parlament më 4 dhjetor, raundi i parë i zgjedhjeve presidenciale do të mbahet më 24 prill, ndërsa rrethi i dytë do të votohet më 8 maj, kur do të mbahen edhe zgjedhjet parlamentare.
Zgjedhjet do të shpallen në fund të shkurtit të vitit 2024, ndërsa një muaj më parë do të formohet Qeveria teknike e kryesuar nga Talat Xhaferi nga BDI. Karrigen presidenciale në Parlament, nga ana tjetër, do ta zë Jovan Mitreski nga LSDM.