Mbi 170,000 njerëz në Serbi kanë nënshkruar “ProGlas Initiative”, të nisur nga një grup intelektualësh dhe figurash publike që i bëjnë thirrje njerëzve të votojnë në zgjedhjet e 17 dhjetorit. Personazhet publike, të cilët nuk mbështesin asnjë parti hapur, por janë shumë kritikë ndaj qeverisë aktuale, përfshijnë ish-kryetarin e Akademisë Serbe të Shkencave dhe Arteve Vladimir Kostiq, ish-rektoren e Universitetit të Beogradit Ivanka Popoviq, aktoren Svetlana Bojkoviç, aktorin Dragan Bjelogrliq, gjyqtarin Miodrag Majiq e të tjerë, shkruan EWB, përcjell KDP.
Fushata negative kundër “ProGlas”-it në mediat pro-qeveritare ka vazhduar që në fillim të nëntorit kur filloi nisma. Përveç deklaratave të zyrtarëve qeveritarë, të përditshmet pro-qeveritare kanë publikuar rregullisht artikuj që diskreditojnë individët që kanë mbështetur “ProGlas”.
Javën e kaluar, edhe media shtetërore ruse në Serbi, Russia Today Balkan (RT Balkan), iu bashkua përpjekjes për të diskredituar “ProGlas”. RT Balkan “hetoi” lidhjet e supozuara mes “ProGlas” dhe organizatave të shoqërisë civile në Serbi, Soros, CIA dhe Shtetet e Bashkuara.
Analiza e RT-së, e botuar më 6 dhjetor, shkoi në faqen e parë të tabloidit kryesor pro-qeveritar Informer dhe artikulli për të u botua gjithashtu në edicionin e shtypur të së përditshmes më të vjetër në Serbi, Politika.
Kështu, mediat shtetërore ruse në Serbi i erdhën edhe një herë në ndihmë partisë në pushtet. Gjatë serisë së parë të protestave masive antiqeveritare pas të shtënave masive të majit, RT Balkan raportoi se partitë opozitare po përpiqeshin të shfrytëzonin tragjeditë për promovimin e interesave të tyre.
Në artikullin më të ri të RT thuhet se iniciativa mbështetet nga organizata joqeveritare Civic Initiatives (Građanske inicijative), “e njohur në publik si një nga OJQ-të properëndimore”.
“Lista e donatorëve për këtë organizatë përfshin ambasadat e Holandës, Mbretërisë së Bashkuar, Norvegjisë dhe Shteteve të Bashkuara, si dhe Komisionin Evropian, Freedom House, ‘Integra Kosova’, Fondacioni Kosovar i Shoqërisë së Hapur të Soros, Këshilli i Evropës, USAID-i dhe, natyrisht, NED-i i pashmangshëm, Fondi Kombëtar i SHBA-së për Demokraci, i cili ka qenë i lidhur me aktivitetet e CIA-s që nga fillimi i saj”, shkruan RT Balkan.
Artikulli sugjeron se fushata që përfshin figura publike dhe intelektualë është “formalisht jopartiake, por dukshëm anti-regjim”, me Amerikën që i tërheq fijet përmes organizatave joqeveritare.
Duke përfshirë amerikanët, CIA-n, Sorosin dhe ambasadat e huaja, RT Balkan, në një mënyrë të njohur në Serbi, synon organizatat e shoqërisë civile në Serbi dhe nismën “ProGlas”.
Nisma “ProGlas” është shpallur që në fillim si një grup kritik ndaj qeverisë dhe synon rritjen e pjesëmarrjes së votuesve në zgjedhjet e ardhshme. Thirrja për abstenuesit që të përdorin të drejtën e votës në ditën e zgjedhjeve është mesazhi kryesor i nismës “ProGlas”.
Ajo që dihet edhe publikisht është se shumë grupe aktiviste u bashkuan rreth fushatës “Dokle više” në fillim të nëntorit, madje edhe para prezantimit zyrtar të nismës “ProGlas”. Kjo fushatë u bën thirrje qytetarëve që të dalin masivisht në zgjedhje dhe të ruajnë kutitë e votimit. Iniciativat Qytetare janë pjesë e kësaj fushate, së bashku me aktivistë dhe lëvizje të tjera.
Analisti politik Aleksandar Gjokiq vlerëson se mediat e kontrolluara nga Kremlini në Serbi, si RT Balkan dhe Sputnik, investojnë më shumë promovimin e regjimit në Beograd, sesa regjimit në Moskë.
“Arsyeja është e thjeshtë. Margarita Simonyan, e cila mbikëqyr të dy korporatat shtetërore të medias nga Moska, ia kaloi menaxhimin e medias së Kremlinit në Serbi familjes Trgovçeviq (nëna është kryeredaktore e Sputnik, vajza është kryeredaktore e RT). Kur bëhet fjalë për njerëzit që jetojnë kryesisht në Serbi, ata më së shumti janë të informuar për Vuçiqin, jo për Putinin, edhe pse ky i fundit i paguan ata zyrtarisht”, vëren Gjokiq.
Ai shton se nuk ka divergjenca mes mediave të Kremlinit në Serbi dhe mediave shtetërore apo pro-regjimit në Serbi në lidhje me regjimin e Vuçiqit.
“Për të gjithë ata, Vuçiq duhet të mbetet përgjithmonë një sundimtar i padiskutueshëm,” thotë Gjokiq.
Sipas tij, gjendja aktuale e shoqërisë serbe është e tillë që çdo informacion nga Rusia miratohet në mënyrë jokritike dhe pozitive, ndërsa çdo informacion nga perëndimi përqafohet në mënyrë jokritike dhe negative.
“Kështu mendon baza e votuesve të SNS, SPS dhe partive nacionaliste, të cilat vazhdojnë të jenë shumica absolute e elektoratit. Për më tepër, ndikimi specifik i mediave ruse ose të Kremlinit nuk është i lartë, thjesht sepse mediat pranë regjimit, veçanërisht tabloidët, përcjellin narrativa identike propagandistike antiperëndimore. Me fjalë të tjera, media e Kremlinit nuk mund të depërtojë në skenën serbe të dominuar nga media miqësore me regjimin,” përfundon Aleksandar Gjokiq.
Çështja se sa para marrin rregullisht mediat dhe shoqëria civile nga donatorët ndërkombëtarë bëhet temë për media të caktuara, sidomos para zgjedhjeve. Shpesh, media pranë partisë në pushtet publikojnë lista që tregojnë se kush sa para merr nga Bashkimi Evropian apo shtetet anëtare të tij, duke e promovuar atë si një zbulim dhe ekspozim domethënës, edhe pse këto të dhëna kanë qenë të disponueshme për publikun gjatë gjithë kohës.
Ajo që këta artikuj, përfshirë edhe atë të fundit që synon Građanske Inicijative, nuk arrijnë të pranojnë, është se përfituesi më i madh i fondeve të huaja është shteti i Serbisë dhe institucionet e tij.
Siç është raportuar më parë nga EWB, në 18 vitet e fundit, tatimpaguesit nga vendet anëtare të BE-së kanë dhuruar mbi 3.6 miliardë fonde të pakthyeshme në fusha të ndryshme. Falë fondeve IPA, shteti i Serbisë dhe institucionet e tij marrin afërsisht 200 milionë euro në vit, duke e bërë Serbinë përfituesin më të madh të fondeve evropiane në rajon.