Rrëzimi i një baloni kinez të dyshuar për spiunazh në SHBA rezultoi me një grindje të njëpasnjëshme. Por me agjencitë e sigurisë në gatishmëri të shtuar, shumë shpejt dolën në dritë më shumë raste. Të premten dhe të shtunën, dy objekte më të vogla u rrëzuan mbi Alaskë dhe Kanada. Një tjetër u shkatërrua të dielën mbi Michigan. Stuhia e incidenteve ka bërë që zyrtarët të flasin për një flotë që vepron në disa kontinente.
Cilat ishin katër objektet?
SHBA zbuloi balonën kineze 60 metra të gjatë në fund të janarit, kur ajo hyri në hapësirën ajrore kombëtare pranë Ishujve Aleutian. I përshkruar si një tullumbace vëzhgimi, ai u zhvendos mbi Alaskë dhe në Kanada përpara se të rihynte në hapësirën ajrore të SHBA-së mbi Idaho. Mes shqetësimeve se po monitoronte vende të ndjeshme ushtarake, zyrtarët pritën derisa balona të largohej në mënyrë të sigurt nga toka përpara se ta rrëzonin atë në brigjet e Karolinës së Jugut. Ndërsa Kina këmbënguli se ishte një “avion civil i përdorur për kërkime”, zyrtarët amerikanë thanë se mbeturinat konfirmuan se ishte projektuar për vëzhgim.
Sipas Pentagonit, balona po fluturonte në rreth 60,000 këmbë mbi tokë dhe kishte një gondolë me madhësinë e tre autobusëve që peshonin më shumë se një ton. Ai ishte i pajisur me antena të shumta dhe panele diellore mjaft të mëdha për të fuqizuar disa sensorë të mbledhjes së inteligjencës.
Incidenti tjetër ndodhi të premten më 10 shkurt kur avionët luftarakë amerikanë rrëzuan një objekt tjetër mbi akullin e detit pranë Deadhorse në veri të Alaskës. Objekti ishte shumë i ndryshëm nga baloni, madhësia e një Volkswagen Beetle, dhe po fluturonte në 40,000 këmbë mbi tokë pa ndonjë sistem të dukshëm të shtytjes apo kontrollit, thanë zyrtarët.
Një objekt i tretë misterioz u rrëzua nga qielli të shtunën pasi u gjurmua në territorin qendror të Kanadasë, Yukon, rreth 100 milje nga kufiri i SHBA-së. Zyrtarët e përshkruan objektin si më të vogël se tullumbace e parë dhe cilindrike. Ai po fluturonte gjithashtu në rreth 40,000 këmbë mbi tokë, kur u rrëzua.
Një inkursion i mëtejshëm ndodhi të dielën kur presidenti amerikan, Joe Biden, urdhëroi avionët luftarakë amerikanë të shkatërrojnë një objekt të katërt mbi liqenin Huron në Miçigan. Ai u rrëzua mbi liqen “me një kujdes të madh”, tha një zyrtar i administratës. Objekti ishte një strukturë tetëkëndore me vargje që vareshin prej saj, por pa ngarkesë të dukshme. Ai nuk mendohej të ishte një kërcënim ushtarak për asgjë në terren, por mund të kishte paraqitur një rrezik për aviacionin civil sepse po fluturonte në rreth 20,000 këmbë (6,000 metra), thanë zyrtarët.
Të dielën, udhëheqësi i shumicës në Senatin amerikan, Charles Schumer, i cili u informua nga administrata Biden përpara incidentit të Liqenit Huron, tha se objektet e dytë dhe të tretë ishin me shumë gjasa balona të vogla. Por duke folur me gazetarët në të njëjtën ditë, gjenerali Glen VanHerck, kreu i Norad, tha: “Unë nuk do t’i kategorizoj ato si balona. Ne i quajmë objekte për një arsye.” Ai tha se nuk ishte në gjendje të thoshte se si ata qëndruan lart, por spekuloi se mund të kishte një tullumbace brenda ose një lloj mekanizmi shtytës. Deri më tani, vetëm objekti i parë i është atribuar Kinës.
Çfarë është gjetur?
Ekipet që punojnë nga aeroplanë, varka dhe mini-nëndetëse po pastrojnë ujërat 15 metra të thellë jashtë Karolinës së Jugut për mbetjet e balonës gjigante dhe ngarkesën e saj. Për shkak se u rrëzua në lartësi të madhe, rrënojat janë përhapur në disa kilometra katrorë, por pjesët tashmë janë gjetur për analiza. Balona kishte helikë dhe mund të ndryshonte lartësinë, thanë zyrtarët, duke lejuar që ajo të bartej nga erërat në drejtime të ndryshme. Megjithëse ishte e pajisur me një mekanizëm vetëshkatërrues, ky nuk u aktivizua.
Operacionet për të rikuperuar objektin e dytë janë duke u zhvilluar në akullin e detit pranë Deadhorse, Alaskë, por përpjekjet po pengohen nga ftohja e erës, bora dhe drita e kufizuar e ditës. Ekipet e mëtejshme të rikuperimit janë duke kërkuar për mbeturinat e objektit të tretë në Yukon, ndërsa personeli ushtarak amerikan me pajisje speciale zhytjeje do të hyjë në ujërat e ftohta të liqenit Huron në kërkim të mbeturinave nga objekti i katërt.
Pse kaq shumë objekte tani?
Zyrtarët amerikanë thonë se objektet i përkisnin një “flote” që vepronte në pesë kontinente. Dhe ndërsa disa analistë dyshojnë për një rritje të mbikëqyrjes kineze përpara tensioneve të mundshme të ardhshme mbi Tajvanin, të tjerë kanë shpjegime të ndryshme.
Duke folur për New York Times, Luis Elizondo, ish-kreu i programit të UFO-ve të Pentagonit, tha se vargu i inkursioneve ishte “teknologji e nivelit të ulët” që përdorej për të “ngacmuar” Amerikën. “Është një mënyrë me ndikim të lartë dhe me kosto të ulët për Kinën për ta bërë këtë, dhe sa më shumë të shikoni në qiell, aq më shumë do të shihni,” tha ai.
Gjatë viteve, pilotët e marinës amerikane kanë dokumentuar dhjetëra objekte misterioze që kalojnë nëpër hapësirën ajrore të kufizuar ushtarake. Një raport nga komuniteti i inteligjencës amerikane në vitin 2021 shqyrtoi 144 raste të tilla. Vetëm një mund të shpjegohet me besim të lartë – një objekt i përshkruar si një “tullumbace e madhe, që shfryhet”.
Stuhia e papritur e objekteve shpjegohet të paktën pjesërisht nga vigjilenca e shtuar. Sistemet e radarëve zakonisht skanojnë qiejt për raketa në hyrje, jo objekte që lëvizin ngadalë. Por që nga zbulimi i balonës gjigante, Pentagoni ka shqyrtuar më nga afër lartësitë e mëdha. Ndërkohë, Norad ka akorduar sistemin e tij të radarit për ta bërë atë më të ndjeshëm. Kjo ka prodhuar një rritje të zbulimeve që normalisht do të humbisnin.
Këto nuk janë të parat. Tre balona – të pazbuluara në atë kohë – fluturuan për pak kohë mbi territorin amerikan gjatë administratës së Donald Trump, dhe një më herët në mandatin e Biden.
Ushtritë në mbarë botën po investojnë gjithnjë e më shumë në balona dhe sisteme të tjera të mbikqyrjes në lartësi të mëdha. Satelitët e shtrenjtë spiun mund të shmangen në tokë duke ditur se kur kalojnë, por balonat shumë më të lirë mund të rrëshqasin në hapësirën ajrore të huaj pa u zbuluar dhe të qëndrojnë mbi objektiva për ditë të tëra për të marrë imazhe dhe për të përgjuar komunikimet celulare. Ushtria e Kinës dihet se po punon në balona që janë më të qëndrueshme, të manovrueshme dhe më të vështira për t’u zbuluar, por SHBA dhe Britania e Madhe po investojnë gjithashtu në teknologji. Në nëntor, përfundoi demonstrimi i parë i balonës në lartësi të lartë të ushtrisë së Mbretërisë së Bashkuar. Baloni është i destinuar për komunikime stratosferike dhe misione inteligjence, vëzhgimi dhe zbulimi.
Marrë nga The Guardian. Përktheu dhe përshtati: KDP