Ndërsa ushtria e Ukrainës rrit sulmet e saj në Kherson, duke lënë të kuptohet për një ofensivë të re për të rimarrë rajonin, ka një forcë tjetër që punon së bashku. Ata janë ushtria e fshehtë e Ukrainës, një rrjet agjentësh dhe informatorësh që veprojnë pas linjave të armikut.
Përgatiti: Agon Neziri
Udhëtimi ynë për të takuar luftëtarët e rezistencës na çon përmes një peizazhi me të verdhë luledielli dhe bojë qielli në Mykolaiv. Qyteti i parë i madh në territorin e kontrolluar nga ukrainas në perëndim të Khersonit, ai është bërë selia e partizanëve në frontin jugor.
Duke vozitur nëpër postblloqe ushtarake, kalojmë nëpër tabela gjigante që tregojnë një figurë pa fytyrë, me kapuç, së bashku me një paralajmërim: “Kherson: Partizanët shohin gjithçka”. Imazhi është krijuar për të nervozuar pushtuesit rusë të rajonit dhe për të rritur moralin e atyre që janë bllokuar nën sundimin e tyre.
Rezistenca nuk është një grup, është rezistencë totale.
Do ta quaj Sasha.
Pak para kësaj lufte, Ukraina forcoi forcat e saj speciale pjesërisht për të ndërtuar dhe menaxhuar një lëvizje rezistence. Madje botoi një broshurë PDF se si të jesh partizan i mirë, me udhëzime për akte të tilla subversive si prerja e gomave të pushtuesit, shtimi i sheqerit në rezervuarët e benzinës ose refuzimi për të ndjekur urdhrat në punë. “Bëhu i mërzitur”, është një sugjerim.
Por ekipi i informatorëve të Sashës ka një rol më aktiv: ndjekjen e lëvizjeve të trupave ruse brenda Khersonit.
“Thuaj dje ne pamë një objektiv të ri, pastaj ia dërgojmë atë ushtrisë dhe brenda një ose dy ditësh ai është zhdukur,” thotë ai, ndërsa lëvizim nëpër disa nga videot e shumta që ai dërgon nga rajoni fqinj çdo ditë. Njëri është nga një burrë që kaloi me makinë pranë një baze ushtarake dhe filmoi automjete ruse, tjetri është nga pamjet e kamerave të sigurisë, teksa kalojnë kamionët rusë, të lyer me shenjat e tyre gjigante të luftës Z.
Sasha i përshkruan “agjentët” e tij si ukrainas “të cilët nuk e kanë humbur shpresën në fitore dhe duan që vendi ynë të çlirohet”.
“Sigurisht që kanë frikë,” thotë ai. “Por shërbimi ndaj vendit të tyre është më i rëndësishëm.”
Duke punuar së bashku me Sasha janë një ekip që fluturon me drone në Kherson për të dalluar objektivat për ushtrinë. Civilët, jo ushtarët, të gjithë janë vullnetarë dhe mbledhin fonde në mediat sociale për të paguar pajisjen e tyre të shtrenjtë.
Njeriu përgjegjës kultivoi bimë dekorative para luftës, por Serhii më thotë se ai u bashkua me luftën për të çliruar jugun pasi pa trupat e civilëve të ekzekutuar në Bucha gjatë pushtimit rus atje. “Unë nuk mund të qëndroja vetëm në shtëpi pas kësaj,” thotë ai. “Nuk e dija çfarë tjetër mund të bëja apo të mendoja, ndërkohë që kjo luftë po vazhdon”.
Detyra që ai zgjodhi është jashtëzakonisht e rrezikshme. Ekipi i tij prej katër anëtarësh granatohet nga rusët çdo herë që dalin jashtë, megjithëse askush nuk është vrarë. “E di që deri diku është çështje rastësie,” ngre supet Serhii dhe shpërthen në një buzëqeshje të butë. “Por të paktën nëse më ndodh mua atëherë do ta di se ishte për një shkak.”
Disa vendas kanë ndërruar anën për të ndihmuar rusët. Pra, ekipi i Sashës po ndërton një bazë të dhënash të atyre “bashkëpunëtorëve”, duke përdorur informacione nga brenda. “Kjo është që askush të mos pretendojë më vonë se kanë qenë me rezistencën”, shpjegon ai.
Por është edhe për frikësim. Partizanët inkurajohen të ngjitin postera kërcënues jashtë shtëpive të bashkëpunëtorëve me dizajne që përfshijnë fytyrën e personit dhe një arkivol, ose një poster “Të kërkuar” që ofron shpërblime të mëdha për vdekjen e tyre. Aktivistët më pas fotografojnë rezultatet për t’ia dërguar Sashës.
“Ka shumë grafite. Njerëzit shkruajnë gjëra të tilla si ‘mbushni referendumin tuaj’ si dhe ngjitin posterat e tyre,” përshkruan Sasha raportet e tij të fundit nga Kherson. “Kjo tregon se sa njerëz nuk kanë frikë: në një qytet me patrulla ushtarake kudo, ata arrijnë të shtypin fletëpalosje, pastaj ecin rrotull me ngjitës kur mund të ndaloheshin në çdo moment dhe gjërat do të përfundonin shumë keq.”
Ka pasur një sërë tentativash për vrasje kundër atyre që janë bashkuar me rusët. Një bloger u qëllua, një zyrtar në administratën e instaluar nga Rusia u vra dhe të tjerë u plagosën nga bomba në makina. Figurat më të shquara për të ndërruar anë tani veshin forca të blinduara të trupit si një çështje e natyrshme. Burrat që takoj të gjithë thonë se nuk kanë asnjë lidhje me sulmet, por nuk kanë as simpati.
“Përveç fjalës tradhtar dhe llum, nuk kam fjalë të tjera për ta”, ngre supet Sasha. “Ata janë armiku ynë.”