Nëse politikanët e sotëm të opozitës luajnë në kartën patriotike dhe refuzojnë të diskutojnë kërkesat e Sofjes, duke problematizuar Marrëveshjen e Fqinjësisë së Mirë, na presin ditë, muaj ose vite të vështira.
Shkruan: Denko Maleski
Gjuha maqedonase është një element kryesor dhe i pandashëm i identitetit tonë kombëtar, tha Ministri i Jashtëm i Maqedonisë për kushtet nga Bullgaria për të mos përdorur termin “gjuhë maqedonase”, nëse duam një datë për fillimin e negociatave me BE. Deklarata më kujtoi se pothuajse të gjithë politikanët tanë thanë të njëjtën gjë tridhjetë vjet më parë në lidhje me emrin e vendit. Përkatësisht, që emri është elementi kryesor dhe i pandashëm i identitetit tonë. Pas tre dekadash, problemi u zgjidh ashtu siç ishte. A ka një përsëritje, kësaj here me Bullgarinë? Po, në kuptimin që nuk do të jetë e lehtë. Në disa mënyra do të jetë më e vështirë sepse problemi me Bullgarinë është shumë më i komplikuar sesa ai me Greqinë. Kur bëhet fjalë për histori, në marrëdhëniet Maqedoni-Greqi nuk kishte asnjë problem të vërtetë identiteti, por ne e shpikëm dhe e vendosëm në sheshin në Shkup, ndërsa është ndryshe me bullgarët. Problemet e së kaluarës nuk janë shpikur, por janë reale. A do të thotë kjo se do të na duhen tridhjetë vjet për t’i zgjidhur ato? Le të shpresojmë jo.
Gjithmonë, kudo dhe në çdo kohë, uniteti i brendshëm është i rëndësishëm. Në Evropën e sotme, ku mosmarrëveshjet zgjidhen vetëm përmes negociatave dhe kompromiseve, nevojitet unitet i brendshëm për një zgjidhje politike me fqinjin. Por, si për atë unitet? Në sistemin politik të vendit, e vetmja pikë e bashkimit rreth një çështje kaq komplekse mund të ishte presidenti i republikës. Sidoqoftë, duke pasur parasysh mënyrën në të cilën presidenti është kandidat i partisë, fuqia e tij për t’u bashkuar është e kufizuar. Sidoqoftë, në përpjekjen për të ndërtuar një konsensus të brendshëm për pozicionin e Maqedonisë, me takt dhe inteligjencë, presidenti mund ta imponojë veten. Por duhet të jemi të vetëdijshëm se në një përpjekje të tillë për të ndërtuar unitet midis qeverisë dhe opozitës, ne kurrë nuk kemi pasur sukses në vetvete. As kur u anëtarësuam në KB, as në 2001 dhe as kur nënshkruam Marrëveshjen e Prespës. Nëse historia e emrit përsëritet, kur qeveria dhe opozita përpiqen të fitojnë zgjedhjet në vend që të kërkojnë kompromisin më të mirë të mundshëm, ne do të mbetemi prapë të mbërthyer. Rreziqet e kësaj ndodh janë reale. Nëse politikanët e sotëm të opozitës luajnë në hartën patriotike dhe refuzojnë të diskutojnë kërkesat e Sofjes, duke problematizuar Marrëveshjen e Fqinjësisë së Mirë, mund të presim ditë, muaj ose vite të vështira.
Mosmarrëveshja me Greqinë na ka treguar se pa ndërhyrjen e jashtme të fuqive të mëdha, do të duhen njëqind vjet për të arritur një zgjidhje midis dy vendeve të Ballkanit. Edhe pas tridhjetë vjetësh, një përqindje e madhe e votuesve në të dy vendet ishin kundër Marrëveshjes së Prespës, kështu që pa ndërhyrjen e Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Evropian, nuk do të kishte zgjidhje. Historia e harmonizuar maqedonase (e harmonizuar, mbi të gjitha, me të vërtetën objektive historike, sipas së cilës politikanët e botës janë arsimuar, dhe më pas midis partive në Maqedoni) do të duhet të paraqiten në Evropë dhe në botë. Këtë herë, e vërteta është pasuria jonë më e fortë. Fakti që kombi dhe gjuha jonë e re sllave janë njohur në të gjithë botën është avantazhi që kemi vizat Bullgaria, e cila bazuar në të kaluarën, në fakt, kërkon një rishikim të së tashmes sonë.
Mësimi i nxjerrë nga mosmarrëveshja me Greqinë është që aleancat janë formuar për të mbrojtur interesat e anëtarëve dhe jo të aspirantëve për anëtarësim. Prandaj, pavarësisht mbështetjes individuale nga vendet anëtare të BE-së, vendimmarrja konsensuale e bën një vend të vendosë edhe kundër vullnetit të mazhorancës. Kjo është arsyeja pse ne duhet të flasim hapur dhe seriozisht me Bullgarinë, e cila, ashtu si Greqia, ka të drejtën e vetos ndaj BE-së. Përndryshe, si në shembullin e Greqisë, publiku liberal i Bullgarisë nuk ka asnjë problem të njohë kombin tonë dhe gjuhën tonë maqedonase. Por, si në të gjitha demokracitë, edhe në Bullgari, politika shtetërore është produkt i shumës së pikëpamjeve të të gjitha opsioneve politike, përfshirë atë nacionalist. Marrëveshja e Prespës është ajo që nuk na legjitimon para botës dhe ne mund të presim mbështetje që nuk mund të tolerojë ndërhyrje në tekst me kërkesë të një pale të tretë. Sidomos dispozitat që vlejnë për kombin maqedonas dhe gjuhën maqedonase. Sepse, nëse na kërkohet një kompromis me të cilin do të heqim dorë nga ekzistenca jonë, më në fund do të na bashkojë, por jo në kërkimin e një zgjidhjeje, por në rezistimin ndaj presionit nga jashtë. Përkatësisht, është e tepërt për ne të kërkojmë një rishikim të së tashmes sonë për shkak të së kaluarës që ne nuk kemi ndikuar as nuk mund të ndryshojmë. Dhe shumë e rrezikshme për paqen dhe stabilitetin në Ballkan. /Inbox7.mk