Presidenti rus Vladimir Putin dhe Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan u takuan të martën në qytetin turistik jugor rus të Soçit me një axhendë të përbashkët të formësimit të lojës së fundit në luftën civile tetëvjeçare në Siri, analizon CNN, përcjell KDP.
Të dy udhëheqësit zbuluan një memorandum mirëkuptimi prej 10 pikësh me një fund të paqartë: Amerikanët nuk kanë vend për të formuar të ardhmen e Sirisë.
PËR ÇFARË U PAJTUAN PUTIN DHE ERDOGAN?
Rusia dhe Turqia njoftuan për një marrëveshje të gjerë që adreson një shqetësim të madh turk – praninë e forcave kurde YPG afër kufirit të tyre. Por ajo marrëveshje pranon gjithashtu një frikë të madhe për kurdët – që grupet rebele siriane të mbështetur nga Turqia mund të nxisin një fushatë pastrimesh etnike kundër tyre dhe grupeve të tjera minoritare.
Sipas marrëveshjes, policia ushtarake ruse dhe rojet kufitare Siriane do të hyjnë në anën Siriane të kufirit siriano-turk nga mesdita e mërkurë. Gjatë 150 orëve të ardhshme, ata do të heqin YPG dhe armët e tyre, përsëri në 30 km (rreth 18 milje) nga kufiri. Nga 6 p.m. ora lokale të martën e ardhshme, policia ushtarake ruse dhe ushtria turke do të fillojnë patrullimet përgjatë asaj linje.
Ekzistojnë disa përjashtime: qyteti i Qamishli nuk do të përfshihet në atë zonë 10 km, dhe nuk ishte e qartë nëse marrëveshja zbaton të gjithë gjatësinë e kufirit Turqi-Sirian, apo thjesht zonat ku kurdët sirianë ushtruan kontrollin.
Marrëveshja pranon gjithashtu disa fakte në terren: Turqia do të mbajë kontrollin mbi zonat që ka marrë gjatë inkursionit të tyre të fundit në veri të Sirisë.
ÇFARË DO TË THOTË KJO PËR KURDËT?
Kurdët do të duhet të bëjnë lëshime. Marrëveshja kërkon nga YPG ose SDF – një forcë luftarake e mbështetur nga Amerikanët e përbërë kryesisht nga YPG – të bëjnë lëshime jashtë zonës aktuale të konfliktit. YPG në marrëveshje ka për qëllim të tërhiqet nga qytetet Manbij dhe Tal Rifaat.
Marrëveshja nënkupton gjithashtu që kurdët kanë një garantues të ri. Pasi Presidenti Donald Trump braktisi në mënyrë të efektshme kurdët, duke urdhëruar tërheqjen e papritur të forcave amerikane nga Siria dhe duke lënë YPG të ekspozuar ndaj një përparimi turk, ai rol tani bie rusëve.
Tani Moska do të duhet të vendosë më shumë trupa dhe pajisje në Siri, si pjesë e një misioni të zgjeruar. Por pyetja mbetet e hapur: Me kaq pak forca ruse në tokë, kurdët sirianë mund të kenë pak alternativë, por të lejojnë ushtrinë e Sirisë të mbështetur nga Rusia në zonat e mbajtura nga kurdët.
KUSH FITON E KUSH HUMBET NË KËTË MARRËVESHJE?
Putin dhe Erdogan janë shfaqur si ndërmjetësit kryesorë të energjisë gjeografike në rajon.
Turqia dhe Rusia mund të kenë mbështetur palët kundërshtare në luftën civile Siriane: Moska siguroi fuqi ajrore për të mbështetur presidentin sirian Bashar al-Asad, ndërsa Turqia mbështeti grupet rebele që kërkojnë të heqin regjimin.
Por Putin dhe Erdogan dukej se favorizonin një përfundim që nuk përfshin ribërjen e kufijve ndërkombëtarë – dhe që dekurajon lëvizjet separatiste, diçka me të cilën të dy vendet janë përballur.
Putin tha që Rusia dhe Turqia kishin rënë dakord të mbështesin “sovranitetin dhe integritetin territorial” të Sirisë, diçka që ai mund ta reklamojë si një sukses të politikës së jashtme.
Në një plus tjetër për Putinin, Moska tani ka siguruar që Ankaraja duhet të negociojë drejtpërdrejt me regjimin në Damask.
Fuqia ajrore e Rusisë e ktheu valën e luftës në favor të Asadit. Por Ankaraja kërkoi një rezultat që do të hiqte atë që e sheh si një kërcënim të madh të sigurisë kombëtare: Partia e Punëtorëve të Kurdistanit, një grup separatist kurd i lidhur me YPG që konsiderohet një organizatë terroriste nga Turqia dhe SHBA.
Kurdët sirianë kanë një sasi të jashtëzakonshme të fuqisë, dhe mbetet shumë për t’u parë se si do të luajë në praktikë marrëveshja e përbashkët turko-ruse. Po ashtu, pa marrëveshje në marrëveshje është se si Turqia dhe të afërmit e saj do të trajtojnë çdo formacion të armatosur kurd, të mbetur brenda zonës së re tampon. Dhe çdo mizori e drejtuar kundër civilëve kurd do të jetë, në të vërtetë, dështimi i Moskës.
KU E LË KJO SHBA-NË?
Humbësi më i madh gjeopolitik në këtë marrëveshje është Uashingtoni. Dalja e shpejtë e forcave amerikane që i lanë kurdët të ekspozuar ishte një dhuratë për Putinin: Gazetarët rusë që u futën në bazat ushtarake të braktisura rishtas të SHBA luajtën momentin për të gjitha sa ia vlente, duke e hedhur atë një moment të nxituar të helikopterëve në çati për fuqinë amerikane.
Marrëveshja e së martës shtoi poshtërimin. Ishte Sergei Shoigu, ministri rus i mbrojtjes, i cili deklaroi në mënyrë efektive se ishte koha që amerikanët të largoheshin nga Siria.
Shoigu tha se SH.B.A. kishte më pak se dy orë për të përmbushur një marrëveshje armëpushimi të arritur javën e kaluar midis Erdogan dhe Zëvendës Presidentit Mike Pence, një marrëveshje që skadon në 10 të mëngjesit. Ora e Moskës të martën. Si pjesë e kësaj marrëveshje, Pence tha se SH.B.A. do të tërhiqte sanksionet që u vendosën në Turqi javën e kaluar pasi të arrihet një armëpushim i përhershëm.
Amerikanët, sugjeroi Shoigu të martën në mbrëmje, kishin “një orë e 31 minuta” për të dalë nga Siria.