500.000 njerëz! Aq janë larguar nga ky vend. Banka Botërore me këtë informacion e ndezi alarmin se duhet të ndërmerren hapa për të ndaluar ikjen e talentëve nga vendi. Kështu do të rrezikohet e gjithë ekonomia, tregu i punës si dhe qëndrueshmëria e fondit të pensioneve dhe shëndetësisë. Edhe pse ka tërhequr shumë vëmendjen e publikut, ky numër nuk është i ri. E njëjta përmendet që nga viti 2016.
Poqese krahasohet ikja e talentëve nga Maqedonia në krahasim me vendet e Evropës Lindore, 24 vendet e Evropës Lindore praktikisht Maqedonia së bashku me Armeninë, Moldavinë dhe Bosnjën dhe Hercegovinën janë vendet ku ka ikje më të lartë të stafit me arsim të lartë.
Gjysmë milioni në numër duket shumë, por për ta bërë atë edhe më piktoreske, do ta shpjegoj atë me anë të një shembulli. Nëqoftëse shkojmë sipas të dhënave të regjistrimit zyrtar të Entit Shtetëror të Statistikave, i cili ka statistikat nga regjistrimi i fundit në 2002, 500,000 njerëz të shpërgulur, që do të thotë përafërsisht sikur sëbashku janë shpërngulur tërë këto qytete:
Shtip -47.796
Koçani-38.092
Delçevë-17.505
Vinic-19.938
Berovë-13.941
Pehçevë-5517
Radovish-28.244
Strumic-54.676
Probishtip-16.193
Vallandovë-11.890
Negotinë-19.212
Gjevgjeli-22.988
Veles-55.108
Kavadarci-38.741
Kumanovë-105.484
Мakedonska Kamenica-8.110
Maqedonia Lindore prej kohësh me një pasaportë bullgar hyrën në Bashkimin Evropian. Megjithatë, Maqedonia Perëndimore pa një pasaportë bullgar, menaxhon të arrijë nëpër tërë botën e bardhë. Tani që kemi të dhëna zyrtare nga një institucion i besueshëm, kur nuk ka nevojë të renditni këpucë para Parlamentit dhe Qeverisë për të treguar se sa është, është koha të ndërmerret diçka.
Kush dhe çfarë strategjie kombëtare do të ndërmerret për të ndryshuar statistikat? Kush do t’i bindë njerëzit të mos largohen? Kush do t’i kthejë të larguarit?
Duke kërkuar drejtësi për historinë e këtij vendi, në fund të fundit vetë vendi do të bëjë histori. Këto ditë një nga biznesmenët më të mëdhenj në vend tha se aktualisht migracioni i fuqisë punuese është problemi më i madh.
Dhe nuk është e nevojshme të jesh një biznesmen i madh që të vërtetosh këtë. Provoni të rinovoni një apartament, të kërkoni një pllakë montues, hidraulik, të kërkoni një mjeshtër për të riparuar pajisjen tuaj elektrike … pritet më shumë se një muaj, fuqia punuese është më e shtrenjtë, dhe për kualitetin askush nuk garanton.
Stafi mjekësor në spitale është rallëruar. Keni fituar bingo nëse shihni dy infermierë gjatë kujdestarisë në një kat. Dy mësues kopshtesh kujdesen për gati 30 fëmijë. Një gazetar bën edhe 2 raporte për të njëjtën revistë.
Përveç kësaj, fakti bëhet edhe më tronditës që në ditën e parë të vitit të ri akademik, gjysma e studentëve të vitit të parë në një studim televiziv pa hezituar deklarojnë se ata do të shkollohen këtu vitet e para dhe më pas do të shkojnë jashtë vendit. Kur indeksi identifikohet me pasaportën, shteti është në një krizë serioze.
Migrimi dhe lëvizja e njerëzve ka qenë gjithmonë dhe kudo, por shtetet serioze kanë një plan dhe ide sesi të merren me problemin dhe mungesën. Kush është i yni?