Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA) presin rezultate konkrete në luftën kundër korrupsionit, të cilën e ka paralajmëruar qeveria e re e drejtuar nga kryeministri Hristian Mickoski. Në një intervistë për Radion Evropa e Lirë, ambasadorja amerikane Angela Aggeler, tha se luftimi i korrupsionit duhet të bëhet nga pushteti vendor e deri te ai qendror, përcjell KDP.
“Ata (qeveria e re) premtuan se do të përballen drejtpërdrejt me korrupsionin dhe ne duam shumë të shohim se në çfarë kornize, me çfarë aktivitetesh. Sepse është një prioritet i madh për ne, është një sfidë e madhe për këtë vend. Ai (korrupsioni) është një epidemi dhe mendoj se është një kancer në këtë vend që duhet trajtuar. Shtetet e Bashkuara dhe kjo ambasadë do të vazhdojnë të punojnë fort për të mbështetur çdo program që adreson këtë. Dhe kjo fillon nga pushteti lokal, deri te niveli më i lartë i qeverisjes dhe ne do të jemi aty për të mbështetur çdo program që do të trajtojë korrupsionin në mënyrë kuptimplote”, ka thënë Aggeler.
Ajo ka thënë se rreziku që edhe qeveria e re të mos jetë transparente ekziston gjithmonë, por ka theksuar rolin e gazetarisë, të gazetarëve që ta kontrollojnë dhe të kërkojnë atë transparencë. Investimi i parë i jashtëm për këtë qeveri në fushën e energjetikës nuk ishte transparent, andaj Aggeler thotë se është edhe roli i qytetarëve që të kërkojnë transparencë.
“Ne do të duam të dimë se nga vjen ky financim. Nuk mjafton të kërkosh nga qeveria zgjidhjen e korrupsionit, qytetarët duhet të jenë pjesë e tij dhe të kërkojnë përgjigje. Qeveria tha publikisht dhe na bindi privatisht, këtu në ambasadë, se do të jenë të hapur për çështje të tilla dhe ne i mbajmë fjalët e tyre dhe presim që ato biseda të kuptojnë më shumë për këto gjëra”, ka thënë Aggeler.
Ajo ka bërë me dije se SHBA vazhdojnë të ndjekin praktikat korruptive në vend dhe se lista e sanksioneve do të vazhdojë të mbetet e hapur. Aggeler është shprehur e zhgënjyer se personat që janë në “listën e zezë” të SHBA-së nuk sanksionohen në Maqedoninë e Veriut, por përkundrazi – vazhdojnë aktivitetet e tyre.
“E dini, sipas ligjit, si ambasada amerikane në botë, kur kemi prova të korrupsionit, shkon në Uashington, shqyrtohet me kujdes dhe kur jemi të sigurt që provat janë absolutisht të besueshme, atëherë shpallen këto sanksione. Kjo po ndodh edhe në vende të tjera dhe po, është zhgënjyese. Ka shumë raste kur SHBA vendos dikë në listë, dhe vendi i origjinës së personit jo. Ne nuk zbatojmë ligjin në këtë vend, nuk jemi pjesë e gjyqësorit, kjo është puna e autoriteteve këtu. Për hetuesit, për ata që zbatojnë ligjin, për drejtësinë”, ka thënë Aggeler.
Sipas saj, ka shumë prova për korrupsionin në këtë vend por mungon veprimi institucional.
“Sa herë që Shtetet e Bashkuara shpallin dikë (në “listën e zezë”), me të gjithë ata me të cilët kam biseduar, dhe jam i sigurt se kjo vlen edhe për ju, ju thoni se nuk është surprizë, sigurisht që ne e dimë këtë. Nuk është çudi që këta individë janë të korruptuar, pyetja është se çfarë do të bëjnë institucionet për këtë dhe ne presim të shohim”, ka thënë Aggeler.
Ajo nuk ka dashur të komentojnë planet e Qeverisë për reformën gjyqësore, ku parashikohet heqja e Këshillit Gjyqësor nga sistemi.
“E di që reformimi i Këshillit Gjyqësor është diçka që përfshihet në raportin e BE-së dhe diçka që sigurisht po diskutohet. Sinqerisht, nuk e di. Mendoj se është një ide interesante. Mendoj se ideja e heqjes së politizimit në plotësimin e këtyre këshillave është shumë e rëndësishme, por se si do të ndodhte kjo është diçka që ne, si ju, presim ta shohim. Cili është propozimi konkret për plotësimin e këtyre pozitave, mendoj se ajo që ndihmon është se tashmë në raport ka një udhërrëfyes nga BE-ja. Ka propozime solide që ata që vijnë nga BE-ja të shohin Këshillin Gjyqësor dhe institucionet e tjera gjyqësore dhe të bëjnë rekomandime se si ta zbatojnë atë sipas standardeve të BE-së. Në fund të fundit, ekziston një udhërrëfyes dhe tani presim të shohim planin dhe se si do të zbatohet. Por a është ky vend dhe ne të gjithë në dobi të sistemit gjyqësor këtu, politika duhet të hiqet nga gjyqësori dhe përgjigja është shumë e qartë – po”, ka thënë Aggeler.
Ajo ka bërë thirrje që të respektohen marrëveshjet me Greqinë dhe Bullgarinë.
“Për të qenë shumë e qartë, Marrëveshja e Prespës ishte absolutisht historike për vendin. E di që ishte jashtëzakonisht e vështirë për shumë njerëz në vend të pranonin ndryshimin e emrit. Por ishte një marrëveshje ndërkombëtare, me të cilën qeveria e atëhershme dhe shumë në bashkësinë ndërkombëtare ishin dakord. Sigurisht që ne ishim pjesë e atij procesi dhe e duartrokitëm. Është diçka që e ka ndihmuar Maqedoninë e Veriut, tani për të hyrë në NATO, dhe ka marrë shumë mundësi për të avancuar në Bashkimin Evropian. Ne ishim shumë të kënaqur që kryeministri i ri dhe ministrat e tij thanë në betim “e Veriut'”. Tani do të monitorojmë me shumë kujdes se si respektohet. Por siç e thashë dhe thamë që duke respektuar Marrëveshjen e Prespës, e cila është kyçe, dhe sigurisht që ka një rrugë, dhe prioriteti për ne në Shkup, në Ambasadën Amerikane dhe për Uashingtonin, është të kalojmë në shumë ato prioritete shumë të rëndësishme se kush duhet të flasë këtë vend. Ndjej se ka një sasi të caktuar shpërqendrimi dhe pikë-shënimi nga kush tha çfarë dhe kur. Por është e rëndësishme që të respektohen marrëveshjet ndërkombëtare, të cilat kryeministri tha se do t’i bëjë, dhe të ecim përpara dhe të kemi bisedime shumë të rëndësishme”, ka thënë Aggeler duke shtuar: “Për shembull, në Uashington DC, muajin e ardhshëm, në vetëm disa javë, ai dhe disa nga ministrat e tij kryesorë do të shkojnë në samitin e NATO-s për 75-vjetorin e NATO-s. Maqedonia e Veriut është një aleat i mrekullueshëm, i fortë në NATO, dhe ne duam që biseda në Uashington të jetë për Ukrainën, për zgjerimin, zhvillimin dhe forcimin e kësaj aleance të NATO-s që kemi, e cila është shumë kritike për paqen në Evropë dhe për të cilën duhet te flasim.”