Zgjedhja e prokurorit të shtetit, zgjedhja e dy gjyqtarëve kushtetues si dhe ndryshimet në kodin zgjedhor dhe disa reforma për sundimin e ligjit do të jenë në mëshirë të fushatës zgjedhore, pasi partitë politike u pajtuan që zgjedhjet parlamentare të mbahen në 8 maj, analizon Radio Evropa e Lirë, përcjell KDP.
Kodi i ri penal, i cili është ende në një grup pune, ligjet për shërbimin e menaxhimit dhe nëpunësit administrativë, si dhe për agjencinë dixhitale për sigurinë kibernetike, ka të ngjarë të presin një përbërje të re parlamentare.
Kodi Zgjedhor do të ndryshojë sërish sipas rekomandimeve të OSBE/ODIHR në periudhën parazgjedhore. Kështu ka bërë të ditur kryeministri Dimitar Kovaçevski. Duhet të ndryshohet në pjesën e procedurës së kundërshtimit dhe ankimimit, vëzhgimit të zgjedhjeve, regjistrimit të votuesve, fushatës zgjedhore, financimit të fushatës dhe përfaqësimit mediatik në procesin zgjedhor.
Rregulli për të mos hapur Kodin zgjedhor në Kuvend të paktën gjashtë muaj para fillimit të një fushate duket se këtë herë nuk do të respektohet pasi partitë politike kanë rënë dakord që zgjedhjet parlamentare të zhvillohen më 8 maj të vitit të ardhshëm.
Po ashtu, partitë politike në periudhën në vijim duhet të zgjedhin një anëtar të ri të Komisionit Shtetëror të Zgjedhjeve, i cili mbeti pa një anëtar pasi Ministër i Drejtësisë u bë Krenar Loga nga Aleanca për Shqiptarët, atëherë opozitare, tash në pushtet.
Në ndërkohë, shumë ligje, reforma, si dhe zgjedhje të zyrtarëve në institucione të caktuara kanë ngecur në Parlament, i cili do të shpërndahet në shkurt. Kjo do të thotë se deputetët do t’i kenë duart plot në dy muajt e ardhshëm, duke përfshirë festat e Vitit të Ri dhe Krishtlindjeve. Shtrohet pyetja nëse marrëveshja politike për datën e zgjedhjeve parlamentare do të heqë bllokadën aktive të opozitës në Kuvend.
Buxheti dhe zgjedhja e anëtarëve të qeverisë teknike, që do të votohen më 27 ose 28 janar, pritet të jenë prioritetet e deputetëve.
VMRO-DPMNE opozitare pritet të përfaqësohet në qeverinë teknike me ministra të Punëve të Brendshme dhe Politikës Sociale, si dhe me tre ministër për Financa, për Bujqësi dhe për Shoqëri Informative dhe Administratë.
Në pritje të zgjedhjes së qeverisë teknike, e cila do të jetë kryefjala në janar, këtë muaj deputetët do t’i kenë duart plot me ndryshimet e ligjeve dhe zgjedhjen e kreut të Prokurorisë Publike dhe gjyqtarëve kushtetues.
Cili parlament do të zgjedhë prokurorin e ri të shtetit?
Deri më 13 dhjetor të këtij viti, kandidatët për kryetar të Prokurorisë Publike duhet t’i dërgojnë dokumentet e tyre Kuvendit, i cili më pas do t’ia përcjellë Këshillit të Prokurorëve Publikë. Ky organ ka afat deri më 27 dhjetor për të dërguar mendimin për kandidatët e regjistruar në Qeveri.
Nëse nuk janë të kënaqur, kanë edhe 15 ditë që të mendojnë dhe t’i propozojnë Qeverisë njërin nga kandidatët për të zëvendësuar prokurorin aktual të shtetit Ljubomir Joveski.
Mirëpo, nëse Këshilli i Prokurorëve Publikë nuk jep mendim pozitiv për asnjërin nga kandidatët e regjistruar, Qeveria nuk mund të bëjë propozim për emërimin e prokurorit publik dhe duhet t’i propozojë Kuvendit që të përsëritet shpallja. Kjo do të thotë se ekziston një mundësi serioze që Prokuroria Publike të mos marrë një kryetar të ri gjatë mandatit të parlamentit.
Në ndërkohë, mandati i Joveskit skadon më 25 dhjetor, kështu që deri në zgjedhjen e prokurorit të ri, mund të emërohet ushtrues detyre i prokurorit të shtetit nga radhët e deputetëve, siç ishte rasti kur Joveski priti pesë muaj për t’u ulur në karrigen e paraardhësit të tij Marko Zvrlevski. .
Një pjesë e analistëve janë skeptikë, nuk presin një përpjekje produktive parlamentare në Kuvend në dy muajt e ardhshëm.
Analisti politik Xhelal Neziri thotë se në parazgjedhje është e vështirë të pritet që deputetët të marrin vendime pavarësisht nëse bëhet fjalë për funksionalitetin e institucioneve.
“Duke marrë parasysh numrat në Kuvend, zgjedhja e Prokurorit Publik mund të ngecë. Që kjo të mos ndodhë, nevojitet një konsensus i gjerë politik. Në atë rast, zgjedhja e një prokurori të ri me votat e deputetëve të pushtetit dhe opozitës do të ishte një lajm i mirë për funksionimin e sistemit të drejtësisë. Por, para zgjedhjeve është vështirë të pritet që partitë kaq lehtë të heqin dorë nga ndikimi në këtë pozicion shumë të rëndësishëm në sistem”, thotë Neziri.
Kryetari i Institutit për Demokraci, Marko Troshanovski, pret që zgjedhja e prokurorit të ri të shtetit të mos jetë pa peripeci.
Ai sqaron se teorikisht në periudhën që pason deri në zgjedhjet e ardhshme, Kuvendi ka kohë të mjaftueshme për të miratuar ligjet që kanë ngecur prej kohësh dhe kanë një rëndësi të madhe për shtetin.
“Në thelb ka kohë për të kompensuar atë që humbi me bllokadën aktive që mbërtheu legjislaturën në periudhën e kaluar. Por varet se si dhe çfarë është rënë dakord në takimin e lidershipit mes partive dhe nëse data e zgjedhjeve është e mjaftueshme për të nisur këto procese legjislative. Në thelb, proceset politike nuk duhet të zhvillohen kështu, sigurisht që vuan shteti dhe shoqëria, por fatkeqësisht kjo është kultura jonë politike për momentin”, thotë Troshanovski.
Për më tepër, zgjedhja e Joveskit për gjykatës kushtetues prej muajsh ka ngecur në zënka parlamentare. E njëjta situatë është edhe me interpelancën e tij, për të cilën deputetët nuk kanë mundur të votojnë, pasi nuk ka qenë asnjëherë në rend dite të seancës plenare.
Plotësimi i përbërjes së Gjykatës Kushtetuese
Gjykata Kushtetuese aktualisht funksionon me shtatë anëtarë nga gjithsej nëntë që duhet të numërohen sipas Kushtetutës.
Profesorja nga Fakulteti Juridik në Shkup, Jadranka Daboviq – Atanasovska, është në pritje të aminit përfundimtar nga deputetët në seancë plenare për t’u bërë anëtare e re e Gjykatës Kushtetuese, pasi propozimi i partisë në pushtet LSDM mori mbështetje nga kolegët e tyre opozitarë nga VMRO-DPMNE në Komisionin për Zgjedhje dhe Emërime.
Në seancën e kaluar, qeveria mori një vendim që përcaktoi tekstet e një sërë ligjesh të propozuara për reformat e administratës publike që janë pjesë e rekomandimeve evropiane. Kjo do të thotë se së shpejti ato do të duhet të dorëzohen në Kuvend.
Bëhet fjalë për një propozim për një ligj për zyrtarët administrativ, i cili duhet të ishte përgatitur sipas rekomandimeve të Komisionit Evropian dhe SIGMA, me qëllim të depolitizimit të administratës.
“Ndër zgjidhjet propozohet ndalimi i punësimit përmes agjencive të punësimit të përkohshëm dhe punësimi për një periudhë të caktuar në pozicione drejtuese dhe në procedurat e punësimit të zgjidhet gjithmonë kandidati më i mirë”, thuhet në njoftimin e fundit të qeverisë.
Projektligji për sigurinë e rrjeteve dhe sistemeve të informacionit dhe transformimin dixhital, qëllimi i të cilit është transformimi dixhital i sektorit publik, duhet të hyjë në Kuvend.
Neziri nuk pret produktivitet nga deputetët dhe as nga ligjet reformuese.
“Para zgjedhjeve politikanët tanë shikojnë ekskluzivisht interesin e ngushtë partiak. Preokupimi i tyre kryesor është se si të fitojnë në zgjedhje. Të paktën tre muaj para zgjedhjeve, edhe Qeveria edhe Parlamenti janë thuajse jofunksional. Qeveria e Përzhinës po kthehet në një arenë përplasjesh mes partive, ndërsa Parlamenti ka kohë që është i paralizuar për shkak të polarizimit të thellë mes pushtetit dhe opozitës”, thotë Neziri.
Ndërkohë, një nga ligjet kyçe – Kodi i ri penal është ende në grupin punues të Ministrisë së Drejtësisë dhe ai ligj vështirë se do të jetë para deputetëve deri në pezullimin e punës së Kuvendit. Gjithashtu, Ministria e Drejtësisë ka nxjerrë së fundmi një projektligj për konfiskimin e pasurisë në procedurat civile, i cili është ende i hapur për inspektim publik në Regjistrin e Vetëm Kombëtar Elektronik të Rregulloreve (ENER).
Burimi: RFE