A është gati Rusia të përdorë armë bërthamore taktike në Ukrainë nëse fillon të humbasë në fushën e betejës ose e gjen veten të përfshirë në një luftë të pafundme?
Shkruan: Denko Maleski*
MAD në anglisht do të thotë I ÇMENDUR, por është gjithashtu një shkurtim i Mutuaë Assured Destruction (Shkatërrimit të Siguruar Reciprok).
Kjo është një doktrinë ushtarake e kohës së Luftës së Ftohtë e bazuar në njohurinë se në rast të një sulmi bërthamor sovjetik në Shtetet e Bashkuara, Amerika do të përgjigjej me të gjitha armët e saj në mënyrë që të dy kombet të shkatërrohen.
Ky ekuilibër i frikës mendohej të ishte mënyra më e sigurt për të shmangur një luftë bërthamore midis dy blloqeve që zotëronin një sasi të pakuptimtë arsenali atomik.
Karikatura nga një gazetë amerikane, më kujtohet, tregonte një gjeneral, i cili, duke u kthyer nga puna, i tha gruas së tij me nervozizëm: “Kemi arritur në përfundimin se me armët bërthamore që kemi në dispozicion, mund t’i shkatërrojmë rusët 100 herë, dhe ata mund të shkatërrojnë ne 101 herë.”
Ky absurd, që mund të shkatërrosh dikë më shumë se një herë, prodhoi traktatet e çarmatimit midis Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Sovjetik, të cilat, me kalimin e kohës, shënuan fundin e Luftës së Ftohtë. Bashkimi Sovjetik i rraskapitur ekonomikisht e humbi betejën me Perëndimin ekonomikisht dominues dhe, në aspektin ekonomik, u bë një vend i klasit të dytë me GDP të barabartë me atë të Belgjikës së vogël.
Por Rusia, e cila sot është ekonomikisht e barabartë me Spanjën, ka mbetur me një sasi të madhe armësh bërthamore.
“Kuvajti bërthamor” është quajtur në tallje nga politika botërore, duke besuar se armët janë të pakuptimta, sepse nuk ka asnjë politikan aq të çmendur që të kërcënojë me një sulm bërthamor dhe të bëjë vetëvrasje, si për vete ashtu edhe për popullin e tij. Por edhe ndodhi. Tre dekadat e “poshtërimit”, siç thonë rusët, në përpjekje për të rifituar “lavdinë e vjetër” të një bote me ekonomi më të forta, u ndërprenë nga Putini, me aktin më të pamendueshëm më parë: kërcënimin me luftë bërthamore.
Pas befasisë së parë nga kërcënimi i Putinit se nëse Perëndimi do të ndërhynte me trupa në anën e Ukrainës, do të përballej me pasoja që nuk i kishte përjetuar kurrë në historinë e saj dhe do të vinte në gatishmëri arsenalin bërthamor të Rusisë, sytë e botës u kthyen nga kursi dhe rezultati i agresionit rus.
Tani që është e qartë se trupat ruse nuk do të “ecin” vetëm në Kiev, siç bënin dikur në Budapest në vitet 1950 ose në Pragë në vitet 1960, çështja e përdorimit të armëve bërthamore është kthyer në tryezë.
A është gati Rusia të përdorë armë bërthamore taktike në Ukrainë nëse fillon të humbasë në fushën e betejës ose e gjen veten të përfshirë në një luftë të pafundme? Edhe një herë, për habinë e botës, zëdhënësi i Putinit refuzoi të përjashtonte përdorimin e armëve bërthamore taktike, një term që përdoret për të përshkruar një bombë atomike pak më të vogël se ajo e përdorur në Hiroshima gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Dita zbardhi me lajme të reja në skenën ndërkombëtare. Sot në mëngjes, diktatori i Koresë së Veriut, Kim Jong Un, njoftoi se vendi i tij kishte testuar një raketë balistike ndërkontinentale bërthamore me rreze që mund të godiste çdo objektiv në territorin amerikan.
Diktatori ankohet se nuk respektohet sa duhet dhe kërkon lëshime nga perëndimi. Dhe para se të nxitojmë në përfundimin se nuk ka dallim mes fuqive bërthamore, të mos harrojmë se pas çdo force qëndrojnë vlera të caktuara.
Aleanca e NATO-s së cilës i përket vendi ynë ndan vlerat e lirisë, demokracisë, shtetit të së drejtës dhe të drejtave të njeriut. Iluzione, do të thoshin cinikët. George Orwell do të përgjigjej: Po, por iluzione shumë të fuqishme.
Rusia dhe Koreja e Veriut janë autokraci dhe këtu nuk ka iluzione. Vetëm pasojat e një lufte bërthamore botërore – shkatërrimi i garantuar reciprokisht – janë të njëjta.
Prandaj, le ta kapërcejmë në mënyrë racionale këtë krizë më të rrezikshme të brezit tonë të shkaktuar nga agresioni rus ndaj Ukrainës dhe t’i kushtojmë vëmendje veprimeve tona në epokën e re të konfrontimit midis demokracive dhe autokracive.
*Autori është profesor universitar dhe ish-ministër i punëve të jashtme. Marrë nga Plusinfo