Në një takim të hënën, ata duken të vendosur të shtyjnë Zelenskin e Ukrainës të përkulet ndaj kërkesave të Moskës. Ai duhet t’i rezistojë
Shkruan: Willem Aldershoff
Pas disa muajsh hamendje rreth datave dhe rendit të ditës, takimi i samitit “Normandia Katër” midis Gjermanisë, Francës, Ukrainës dhe Rusisë është vendosur përfundimisht për 9 dhjetor në Paris.
Presidenti francez, Emmanuel Macron në veçanti ishte përpjekur për takimin për të “përparuar përpjekjet për një zgjidhje paqësore të konfliktit në Ukrainën Lindore”. Çuditërisht, presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelensky ishte gjithashtu i interesuar për takimin. Ai beson se kontakti ballë për ballë me Vladimir Putin mund të kontribuojë në zgjidhjen e konfliktit ushtarak me Rusinë. Sidoqoftë, duke marrë parasysh disponimin mbizotërues në Paris dhe Berlin në lidhje me politikën e pandryshuar të Rusisë dhe Putinit, Samiti ofron rreziqe të mëdha për Ukrainën, si dhe për Evropën Perëndimore.
Herën e fundit që të katër vendet u takuan në nivelin e krerëve të shteteve dhe qeverive ishte në tetor 2016. Që atëherë, nuk është arritur asnjë përparim në zbatimin e protokolleve të nënshkruar në takimin në kryeqytetin e Belorusisë Minsk në shkurt 2015, një ndërthurje jo-kohezive e këshillime për Ukrainën, Rusinë dhe “separatistët” që ajo mbështet pa një tabelë të qartë kohore.
Masat e para që u morën ishin armëpushimi dhe tërheqja e pajisjeve të rënda ushtarake nga linjat e përparme. Deri më tani, një armëpushim i qëndrueshëm nuk ka ndodhur. Ushtarët dhe civilët ukrainas vazhdojnë të vriten. Shtyrja e z. Macron për samitin vijon nga besimi i tij se Bashkimi Evropian duhet të gjejë një “afrim” dhe “tokë të përbashkët” me Rusinë.
Sidoqoftë, nismat e tij të fundit zbulojnë një neglizhencë shqetësuese të kërcënimeve të dukshme që Rusia i paraqet Evropës Perëndimore. Në shkurt të vitit 2014, Rusia aneksoi me forcë Krimesën e Ukrainës, zgjerimi i parë i territorit kombëtar me mjete ushtarake që nga përfundimi i luftës së dytë botërore. Më pas, Rusia shkaktoi trazira në Lindjen e Ukrainës, duke armatosur “separatistët” vendas dhe përfundimisht duke dërguar ushtrinë e saj, e cila është akoma atje.
Rusia nuk pranon të tërheqë trupat e vendosur në Moldavinë lindore dhe vazhdon të pushtojë pjesë të mëdha të Gjeorgjisë. Një raketë ruse BUK rrëzoi Fluturimin MH17 dhe oficerët rusë ishin përfshirë në një grusht shteti të dështuar në Mal të Zi.
Moska ndërhyri në referendumin maqedonas në lidhje me riemërimin e vendit, helmoi në mënyrë të çiltër qytetarët e BE në territorin e BE dhe vazhdon fushatat për të ndikuar në opinionin publik evropian.
Këto janë kërcënime të vërteta për shoqëritë demokratike, të ligjit, në të cilat qytetarët evropianë dëshirojnë të jetojnë. Sidoqoftë, në qershor, Franca, e përkrahur nga Gjermania, nxiti në mënyrë aktive kthimin e pakushtëzuar të Rusisë në Këshillin e Evropës. Në këtë proces, ata madje pranuan kërkesat ruse që Këshilli praktikisht të heqë dorë nga e drejta e tij për të sanksionuar vendet anëtare kur shkelin parimet e tij demokratike.
Pritja e Macronit për Putinin para Samitit të G7 në Francë në gusht i ofroi presidentit rus një mundësi për kartolina për të treguar në kanalet televizive të kontrolluara nga Kremlin se sa mirë pritet në Perëndim, pa pasur nevojë të japë asgjë në këmbim. Një tjetër shenjë shqetësuese e “realizmit” naiv apo gjykimeve të Macron ishte “vlerësimi pozitiv” i tij për shkëmbimin e të burgosurve rusë dhe ukrainas në shtator. Asnjë fjalë që, siç theksuan vëzhguesit e pavarur rusë, “të burgosurit” e Ukrainës ishin në efekt të pengjeve. E njëjta vlen edhe për përshëndetjen e Macron për kthimin e Rusisë nga tre anije luftarake të Ukrainës që ai kishte konfiskuar, të cilat ai tha se “do të ndihmonin për të rritur besimin në dialogun midis Rusisë dhe Ukrainës”.
Asnjë fjalë për vendimin e një gjykate detare të KB që Rusia veproi në mënyrë të paligjshme dhe duhej t’i kthente menjëherë anijet dhe detarët e tyre të burgosur ukrainas.
Edhe te gjermanët gjërat nuk duken më mirë. Që mga vendimi i saj për të mos u rizgjedhur për kreun e qeverisë, Angela Merkel është një kancelare e dobësuar në partinë e saj dhe më pak në gjendje t’i rezistojë presionit për të përmirësuar marrëdhëniet me Rusinë. Për më tepër, ajo është në një koalicion me Social Demokratët të cilët kanë shtyrë edhe më fort një normalizim të marrëdhënieve me Rusinë.
Gjestet që zoti Putin ka bërë deri më tani nuk i kushtuan asgjë Rusisë dhe i dha asaj një PR pozitive. Vëzhguesit e pavarur në Rusi theksojnë se lëvizjet e tij të fundit “pozitive” në asnjë mënyrë nuk nënkuptojnë një ndryshim të politikës ndaj Ukrainës. Kështu që rreziku është i vërtetë që në mënyrë që samiti i Parisit të bëhet një “sukses” nga një perspektivë franko-gjermane, Zelensky do të vijë nën një presion të madh për të qenë “i arsyeshëm” dhe të pajtohet me kompromiset që do të çojnë në “paqe të qëndrueshme” .
Në praktikë, kjo mund të nënkuptojë që ai të detyrohet, si hap i parë, të pajtohet me zgjedhjet dhe një autonomi më të madhe në Ukrainën e okupuar ruse, pa rigjetur më parë kontrollin mbi kufirin 400-kilometër të vendit të tij me Rusinë; dhe pa garanci se trupat ruse do të largohen ose se “separatistët” që ata mbështesin do të çarmatosen.
Zelensky i është afruar samitit me një besim befasues. Megjithatë ekipi i tij i politikës së jashtme është i papërvojë. Që nga fillimi, ajo ka lëshuar deklarata konfuze për objektivat e Ukrainës për takimin, të cilat ende nuk janë të qarta. Pyetja thelbësore është nëse Zelensky do të ketë vullnetin dhe forcën e karakterit për t’i bërë ballë presionit francez, gjerman dhe rus. Ai rrezikon të pikturohet nga pjesëmarrësit e tjerë si përgjegjës për dështimin e samitit. A do të refuzojë ai të pranojë “kompromise” që shkojnë kundër interesave të Ukrainës si një shtet i unifikuar me kontroll mbi kufijtë e vet dhe pa praninë e trupave të huaj?
Teksti është marrë nga Financial Times dhe është përkthyer nga KDP.
Aldershoff është një analist i pavarur i marrëdhënieve ndërkombëtare dhe një ish-shef njësi në Komisionin Evropian.