Vetoja e Emmanuel Macron kundër hapjes së negociatave për anëtarësim në BE javën e kaluar mund të mbahet mend si një gabim historik që dobëson Evropën dhe minon aspiratat e saj për t’u bërë një fuqi gjeopolitike, shkruan në editorialin e saj gazeta prestigjioze Financial Times, përcjell KDPOLITIK.COM.
Në një akt të intranigjencës neo-gulliste, presidenti francez torpedoi politikën e zgjerimit të BE-së, privoi bllokimin e një prej instrumenteve të tij themelorë të politikës së jashtme, minoi besimin në premtimet e tij dhe destabilizoi oborrin e saj të Ballkanit. Jo keq për punën e një nate. Dhe e gjithë kjo nga një drejtues që pretendon të ilustrojë frymën evropiane të solidaritetit dhe bashkëpunimit.
Maqedonisë së Veriut dhe fqinjit të saj të Ballkanit Perëndimor Shqipërisë iu dha përparimi i përkohshëm për të filluar bisedimet e anëtarësimit në qershor të vitit të kaluar, por me një vonesë prej një viti. Katër muaj më parë, BE e vendosi përsëri vendimin në pritje, duke premtuar një dritë jeshile në samitin e javës së kaluar në Bruksel, vetëm për dy kandidatët e mundshëm pasi të kalohet një “Non” franceze.
Të dy vendet e Ballkanit kanë ecur një rrugë të gjatë dhe të jashtëzakonshme për të arritur në këtë pikë. Shqipëria u përkul para presionit të BE për të verifikuar të gjithë gjyqtarët e saj nga një panel i pavarur, ndërsa gjithashtu i dha agjensisë kufitare Frontex të BE-së qasje në operacionet e policisë shqiptare. Maqedonia e Veriut ka shkuar në mënyrë të konsiderueshme më tej, madje edhe duke ndryshuar emrin e saj për të zgjidhur një mosmarrëveshje dy-dekade me Greqinë dhe të hapë një rrugë për në BE.
Kryeministri Zoran Zaev, një reformator i vërtetë, tregoi guxim të madh për të pranuar këtë marrëveshje dhe investoi shumë kapital politik në të. Ai mund të dëbohet nga pushteti tani ku BE nuk arriti të përmbushë pjesën e saj të kontratës.
Z. Macron dha dy argumente për vendimin e tij. E para është që BE-ja duhet të forcojë politikat dhe institucionet e saj ekzistuese përpara se të shtojë anëtarë të rinj. E dyta është se procesi i zgjerimit është në vetvete i mangët në atë që ai u ofron anëtarëve të rinj përfitime të plota që nga fillimi, pa asnjë mënyrë për të korrigjuar pjesën e kaluar. Këto janë argumente të vlefshme. BE-ja duhet të rregullojë vendimmarrjen, të forcojë eurozonën dhe shumë gjëra të tjera.
BE gjithashtu ka nevojë për mekanizma të rinj për t’i mbajtur anëtarët të japin përgjegjësi për flakjen e standardeve demokratike. Ajo duhet të sigurojë që aderimi ka më pak lidhje me përputhshmërinë teknike sesa ndryshimi thelbësor në kulturën e pluralizmit, përgjegjshmërisë dhe sundimit të ligjit.
Por nuk ka asnjë arsye pse këto nuk mund të adresohen pasi BE të fillojë negociatat zyrtare të pranimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, një proces që ndoshta do të zgjasë një dekadë. Ekzistojnë gjithashtu shqetësime të thella për krimin e organizuar, korrupsionin dhe sundimin e ligjit, veçanërisht në Shqipëri, mafia e së cilës është bërë e shquar në disa vende të BE-së. Danimarka dhe Hollanda gjithashtu kundërshtuan ofertën e Tiranës. Duke refuzuar gjithashtu Shkupin, megjithatë, Franca tregoi se nuk dëshiron aspak ndonjë zgjerim.
Është e vështirë të imagjinohet që z. Macron të ndryshojë mendimin e tij dhe ta bëjë këtë një çështje të fuqishme për të votuesit francezë para zgjedhjeve në 2022. Duke mbyllur derën për zgjerim, Franca lë BE-në pa një kornizë të besueshme në marrëdhëniet me fqinjët e saj, jo vetëm me Ballkanni Perëndimor por edhe me vende të tjera si Moldavia, Ukraina dhe Xhorxhia, për të cilët anëtarësimi është ende një propozim, megjithëse i largët.
Nëse BE nuk mund t’i tërheq tokat e saj kufitare në një orbitë të qëndrueshme, ajo do të luftojë të veprojë edhe më tej për një politikë të jashtme autonome, gjoja një objektiv kryesor për Parisin. Nëse Z. Zaev zëvendësohet nga nacionalistët e rreptë në Maqedoninë e Veriut, të cilët më pas kundërshtojnë marrëveshjen e emërtimit me Greqinë dhe ndezin ndjenjën pan-shqiptare në të gjithë rajonin, Ballkani mund të shkojë përsëri për ditë të errëta.