Komisioni Maqedono-Bullgar është nën një presion të fortë politik. Pigel thotë se është normale që politikanët të vendosin afate kohore dhe të kërkojnë zgjidhje më të shpejtë të mosmarrëveshjeve.
Shkruan: Katerina Topalova
Imagjinata është gjithmonë më e fortë se shkenca. Ka fuqinë të na mashtrojë, dërgojë dhe skllavërojë në vetë nënvetëdije, duke na tjetërsuar nga realiteti i dhimbshëm dhe i trashëguar, nga problemet dhe mosmarrëveshjet e mëdha. Sidoqoftë, për historinë thuhet se është një shkencë që është gjithmonë plot me surpriza. Ajo gjithmonë na përgatit, që të na befasojë përsëri. A mund të ketë histori pa imagjinatë? Apo, sa i afërt / i largët është kufiri midis realitetit historik dhe imagjinatës? Probleme të trashëguara, çështje të pazgjidhura, memorie kolektive, aspirata territoriale, mite kombëtare, kategori që janë më të dukshme në vizionin tonë imagjinar / real. Kur flasim për tjetrin krijojmë një botë imagjinare. Një botë që na pëlqen dhe një tregim historik që e dëshirojmë dhe praktikojmë në mënyrë të dëshpëruar, duke mos i kushtuar vëmendje bazave shkencore dhe faktografike, si dhe emocioneve të ndjeshme të të tjerëve.
Sistemi arsimor është insinuatori dhe gjeneratori kryesor i asaj që do të ishte një matricë kombëtare ose një kod i veçantë historik, unik vetëm për ne, që ne mbartim dhe ndërtojmë brenda vetes, gjatë gjithë procesit arsimor. Por shpesh ndodh që historia të hyjë në funksion të imagjinatës dhe të krijojë një mit tërheqës me të cilën do të lartësohet “e jona” dhe minimizohet ose poshtërohet “e tyre”. Kjo gjendje me kalimin e kohës ka krijuar procese radikale dhe ideologji, të cilët janë të dukshme edhe sot nën vellon e “nacionalizmit”, “neo-fashizmit”, “racizmit” etj. Të cilat i jetojmë në shekullin XXI, si aktorë aktiv.
A ka ndonjë mënyrë për të shmangur narrativat e padëshiruara historike? Si mund ta ndalojmë procesin e indoktrinimit të vazhdueshëm nga që nga femijërija? Historia ka konfirmuar dhe është përpjekur të gjejë metodën e dëshiruar, por a ka qenë dhe sa ka qenë e suksesshme? Dhe suksesi potencijal gjithmonë varet nga të dy palët. Pyetjet e pazgjidhura historike, me qëllim që të mos i nënshtrohen sundimit imagjinar, si rezultat i luftërave të gjata dhe mosmarrëveshjeve midis kombeve, ishin paqetuar në forma të ndryshme. Komisioniet e përbashkëta ndërshtetërore kanë zgjidhur dhe janë ende duke zgjidhur çështje të hidhura historike për të arritur një mirëkuptim të ndërsjellë midis kombeve dhe grupeve të ndryshme etnike, kulturore dhe fetare. Evropa me krenari citon shembullin e Gjermanisë dhe Francës, si një formulë e suksesshme për zgjidhjen e problemeve historike.
Të stimuluar nga organizatat rinore pas Luftës së Dytë Botërore, në të dy shtetet, ka mbizotëruar “Evropianeja” para “kombëtares”. Pastaj pasoi komisioni Gjermano-Polak, Çekosllovak, Austriak, deri në vendet e Lindjes së Largët, Japoni-Kinë-Koreja e Jugut. Dhe e gjithë ky konfirmim për mbizotërimin e historikut mbi imagjinatën, këto ditë është theksuar edhe nga profesori Halk Pingel, nga Georg Ekert, Instituti për Kërkime Ndërkombëtare të Teksteve në Braunshvajg, Gjermani, para një audience të vogël dhe të selektuar të Shkupit. Ai e ndau përvojën e tij si anëtar i komisionit Gjermano-Polak për zgjidhjen e çështjeve të hapura historike në librat shkollorë, duke theksuar se si duhet të duket arsimi historik në epokën e globalizmit. Pingel është një ndërmjetësues në tejkalimin e dallimeve historike midis Shkupit dhe Sofjes.
Komisioni Maqedono-Bullgar është nën një presion të fortë politik. Pigel thotë se është normale që politikanët të vendosin afate kohore dhe të kërkojnë zgjidhje më të shpejtë të mosmarrëveshjeve. Ajo që të rikujton është se mbështetja politike është lidhja kryesore për afrimin e të dy palëve. Shpejtësia e zgjidhjes së çdo mosmarrëveshje varet nga gatishmëria e politikanëve që të dakordohen.
Ai na rikujton se mosmarrëveshjet e tilla shpesh zgjasin me dekada, dhe disa mbeten të bllokuara për dekada. Profesori nuk posedon një shkop magjik, i cili na thotë se ai është i hidhëruar me “imagjinatën”, dhe rëndësia e tij historike është që nga larg e njohur. Sa mund të shpresojmë në suksesin e zgjidhjes eventuale të çështjeve të hidhura historike, duke pasur parasysh, politizimin komplet të procesit? Sa është vështirë të negociosh brenda kushteve të pabarabarta, të shtypur me afate kohore? Dhe a duhet që historia në fund të fundit të jetë pengesë për të ardhmen e dikujt? Sa puna e Komisioneve e ka zmadhuar disponimin anti-bullgar te ne apo anasjelltas? Përgjigja e të gjitha këtyre pyetjeve ka akoma për të ardhur. /KDP