Премиерот на Косово, Албин Курти, треба да биде пореален и принципиелен, и помалку емотивен, кога станува збор за овој историски процес.
Автор: Џелал Незири
Секој американски претседател има своја доктрина за надворешна политика. Малите земји немаат никаква можност да влијаат на овие стратегии, а уште помалку да ги променат. Единствената мудра работа што можат да сторат е да бидат конструктивни, чесни и посветени партнери во нивното спроведување. Значи да се види нивниот интерес во рамките на тие стратегии. Се разбира, ако сакаат да бидат сојузници со САД, како најголема глобална моќ.
Сега кога во Косово и пошироко во албанската географија се отвори дебатата за „дали треба да ги слушаме Американци за сè“, особено јасните пораки на Ричард Гренел (специјалниот пратеник на претседателот Трамп за дијалогот Приштина-Белград) за укинување на даноците 100% на српските производи без утврдување на реципроцитет, треба да ги имаат предвид и последиците од евентуалното отуѓување, како резултат на спротивставување на сегашната американска доктрина.
Иако ја одржуваат истата константа на демократски вредности врз која се гради и функционира американската држава, доктрините на различни претседатели се разликуваат во принципите, интересите и приодите што ги користат во надворешната политика. „Доктрината на Бил Клинтон“ се фокусираше на запирање на крвопролевањето во поранешна Југославија и на тој начин сумираше: „Мораме да бидеме насекаде и да сториме сè за да ги запреме војните“. Ова доведе до воена интервенција во БиХ, Косово и некои африкански земји.
Доктрината на Џорџ В. Буш имаше две компоненти: унилатерализам и интервенција против предрасудна војна (удирање на непријателот пред да започне војната). Признавањето на Косово беше интервенција пред Русија да ја зајакне својата позиција на Балканот.
Барак Обама ја примени доктрината за „преговарање и стремеж кон позитивни промени пред соочување и унилатерално дејствување“. Балканот не беше толку многу на агендата на оваа доктрина, додека позитивните промени се обиде да охрабри со Арапската пролет и поддршка за демократските сили во диктаторските и автократските земји.
Доктрината на Доналд Трамп се заснова на таканаречениот „принципиелен реализам“, каде пред воената интервенција треба да се промовира да проблематичните земји мора да се натераат (со притисок и санкции) кон позитивни промени (Северна Кореја, Иран, Кина …) и да се брани американскиот интерес. Оваа доктрина нема никаква врска со предизборниот слоган „Америка Прво“ ниту со предвидената изолација, туку напротив – САД се посериозно се вклучува од кога и да било во решавањето на покомплицирани прашања, како што е случајот со Косово. Што се однесува до Балканот, американскиот интерес е исто така да ја отстрани Србија од сферата на руското влијание и да ги обнови мостовите на пријателство со оваа земја. И за отцепување од Русија, Србија очекува примамлива понуда од САД, која исто така го вклучува и „патот“ до признавање на Косово. Сепак, овој пат ќе претставува тежок компромис за обете страни, со високи цени во домашната политика
Така, американските времиња и доктрини се променија. Применувајќи ја својата доктрина, Клинтон беше главниот човек кој го иницираше бомбардирањето на Србија од страна на НАТО во 1999 година за да ја спречи тогашната воена офанзива на Белградскиот режим во Косово, што веројатно ќе произведеше уште погрозоморни злосторства од оние што се евидентирани на Балканот. Но, сега Трамп ја има својата доктрина, заснована врз студената реална политика, каде САД имаат за цел да ја изолираат Русија што е можно повеќе во остварувањето на своето влијание на Балканот и во Европа.
Секое спротивставување на овие доктрини, намерно или ненамерно, ги реди овие земји на спротивната страна на САД. Така, свесно или несвесно, ги претвора во непријател на Американците, што ги прави најранливи на последиците од судирот на најголемите актери на глобално или регионално ниво.
Затоа, премиерот на Косово, Албин Курти, треба да биде пореален и прагматичен и помалку емотивен кога станува збор за овој историски процес. Големите сили го гледаат Балканот како целина и конформ на оваа го имаат својот пристап. Во оваа целина поентата е да не се креира имиџот на расипувачи планoт создавач на планови и создавач на проблеми, бидејќи во тој случај ја плаќа целата цена за неуспехот на овој процес, иако можеби не сте виновник.