Познатиот писател и есеист Данило Киш (1935-1989) напишал дека национализмот е идеологија на баналноста, односно нешто познато што всушност се појавува меѓу нас и во нас со сета своја грубост. Се чини дека пандемијата и конечно војната во Украина се повеќе ја докажуваат појавата на таканаречениот економски национализам. Во САД, политиките на администрацијата на Трамп беа илустративни, додека во Европа тоа може да се види во Унгарија и Полска. Всушност, во повеќето европски земји, а особено на Балканот, главно е претставена од популистички опозициски партии, но исклучок не се ниту оние кои се на власт. Србија, ентитетот Република Српска и Северна Македонија во моментов се најлошиот пример. Меѓу другото, и поради тоа како држави се етнички мешани!
Пишува: Сељадин ЏЕЗАИРИ
Еден мој пријател, кој се прослави во областа на бизнисот во една западна земја, деновиве ми зборуваше за тоа како цвета економско-инвестицискиот национализам во Северна Македонија! Рака на срце, не дека не ми се познати видовите национализми, но се преправив наивен и не оставив да не прашам – како и каде го гледа тоа?
„Се гледа во „Скопје 2014“, се гледа во коридорот 10 и 8. Во една нормална држава, како она каде живеам веќе 30 години, се зема води сметка тежината на инвестициите ја чувствуваат сите заедници со различна етничка припадност. Така, од вкупно излеаните околу 560 милиони евра за „Скопје 2014“, најмалку 60 би требало да се инвестирани во Тетово или Струга. А, кога ќе дојдеме до работата на Коридорот 8, хистеричните реакции на македонските кругови, со влијание, јасно ги покажуваат националистичките тенденции кои ја обвинуваат партијата на Али Ахмети дека е претерано толерирана со овој проект“ – изјави мојот пријател од западниот свет.
И не можам а да не му кажам: Голема вистина!
Се сеќавам, во деведесеттите години на минатиот век, по интервју со тогашниот шеф на државата, му кажав дека татко ми е изненаден од бруталната реакција на македонската политика против барањето на Албанците за педагошки факултет на албански јазик. Се сеќавам дека ја парафразирав изреката на еден германски пријател дека „каде се отвора еден универзитет, се затвора еден затвор“, но наместо повеќе коментари, претседателот извади од неговата фиока петиција со над 500 потписи на македонски универзитетски професори, кои покренале иницијатива против барањето на етничките Албанци за високо образование на албански јазик!
Знаеме што се случи со Универзитетот во Тетово: се пролеа крв, а неговата легализација се случи по војната во 2001 година!
Научното објаснување за национализмот е дека тој е идеологија која ја нагласува и афирмира идејата дека нацијата е главниот елемент во конституирањето на државата. Истакнатиот интелектуалец Данило Киш, чиј татко е со еврејско потекло, а мајка му Црногорка, подоцна изјавил дека „национализмот е идеологија на баналноста“! Спротивставувањето со цела енергија на одлуката за изградба на Коридор 8 и анексот Д на Коридор 10, всушност, го покажува не само несогласувањето на македонските популистички субјекти со реалноста, туку и зарѓосаниот менталитет дека сите државни политики мора да бидат свртени исклучиво кон етничките Македонци!?
Да, да, да се изненадите! Бидејќи присуството на кинескиот капитал во истиот проект е моментално е заборавено, се заборавени и „Договорот од Преспа“ и Договорот за пријателство со Бугарија (за нив многу дискутабилен), но се зема како изговор само грижата за „количината на пари“ и „работнички права“, како сите ние останати дека денес сме паднале од небо и не знаеме како беше вчера!
Патиштата се како мостови – обединуваат луѓе, народи и држави, – велат мудрите. Во случајот со односите со Бугарија и Албанија – до неодамна патиштата и „мостовите“, и нивниот квалитет докажуваат дека македонските кругови (влијателни и популистички) сè уште не разбрале дека кај нас тој економски национализам, поврзан со протекционизмот и колонијализмот, не поминува повеќе!
Нели викаме дека сите сме за обединета Европа?!