Токму во оваа рамка завземаат сила партиските дискурси, зазема сила просечноста, партиската припадност што веќе обезбеди хабитус на сопствена инсталација и постоење. Во овој “слободен“ јавен простор од говорницата на просечноста зборува прототипот на претседателот на органокот кој го продава памет со лиценца, службеното лице чија единствена вредност е сервилност, постојаните директори и другите „претставници“ на гранките од трупот на просечноста. Ова не е Европа, тоа не се вредностите што реториката се обидува да ни ги продаде како европски вредности, тоа не е политика во нејзината автентичност, која секогаш го има човекот во својот епицентар како трајна вредност на култивирање и афирмација.
Пишува: Бардул Заими
Јавниот простор во Северна Македонија останува доминиран од партиско мислење. Повеќе од две децении овој јавен простор беше контаминиран токму со оваа празна реторичка мисла која е веќе утврдена како дискурс за моќ, кој го абсорбира различното мислење, надлежното мислење. Постои суштинско недоразбирање во концепцијата на јавниот простор, односно во претставувањето на јавното мислење. Ова недоразбирање, освен тоа, се протега и во областа на перцепцијата на политиката, на дебатата за политиката околу тоа што во суштина претставува таа.
Од фолклоризам типчен за балканскиот простор и од проширувања на комунистичкиот сфаќање, политиката е сведена на дискурзивен простор на чиста моќ што ги препознава само партиските заслуги и грубиот протагонизам на активистот човек-партија. Нема ништо надвор од партијата. Ова е парадоксот на дегенерација на политиката во еден вид политичка неписменост што ја зафати јавниот простор. Сè што претставува вредност, што претставува супстанца , што претставува афирмација на друг концепт за политиката, општеството и социјалниот живот е принудено да тоне во маргините на јавниот простор, тамо каде што обично не може да има артикулиран глас.
Во текот на две децении, веќе имаме морбидна состојба на јавниот простор што произведе трајна меѓузависност под мотото „што мисли партијата“. Токму оваа флуидност на јавното мислење доминира и продолжува да доминира во јавниот простор секогаш според логиката на едномислењето. Исто е, ако некогаш мотото беше она што мисли „мајката“ партија, денес оваа неплодна меѓузависност е „множина“ во смисла на „што мислат партиите“. Првичната инсталација на оваа логика беше проследена со историски „императиви“, со „возовите“ на историјата како иронично се изразува писателот Данило Киш, додека подоцна оваа псевдо-политичка елита беше инсталирана како доминантен сензибилитет на јавниот простор.
Со текот на времето, оваа дегенерација на јавниот простор произведе „пароли“, произведе калапи на празна мисла, произведувајќи така трајна фатална просечност што се храни токму со оваа псевдо-мисла, со оваа сурова мисла. Узурпацијата на јавниот простор само од политичките партии создаде униформност, мочуриште на мислата и практики на управување кои веќе станаа нормални. Секој што ќе се обиде да го оспори овој мочуриште или се соочува со агресивните линчувања на политичките партии или со пресметаната рамнодушност што се спроведува како стратегија за одржување на јавната „хигиена“ на партиското мислење
Ова партиско мислење е веќе „мит“ и модерен канон кој како тешка сенка ги искривува сите други чувствителности за прогрес. Оваа партиска мисла стимулирана за доаѓање и задржување на власта има ист тон на поранешно протерување, агресивно исклучување на која било друга мисла што доаѓа од независните сфери со што се обезбедува континуитет на автократско и брутално владеење на кланови и интересни групи кои остануваат трајни и покрај промените на власта. Во исто време, јавните добра остануваат концентрирани во група луѓе, олигарси кои веќе го фатија ритамот на моќ преку бројни инструменти на политичко влијание.
И во сите области, оваа институционализирана просечност пушти длабоки корени, оневозможувајќи каква било реформа, каков било чекор напред кон афирмација на современите политики што подразбираат нови практики, други вредности што се во согласност со јавниот интерес, со интересот на сите граѓани. Во вертикалата на овој партиски и владејачки дискурс, се замислуваат, структурираат и доминираат криминализираните инсталации, кои зборуваат и судат во име на партијата, која ужива безброј привилегии, да демонизираат и цензурираат во име на партиското мислење како структура на дискурси и моќ.
Токму во оваа рамка завземаат сила партиските дискурси, зазема сила просечноста, партиската припадност што веќе обезбеди хабитус на сопствена инсталација и постоење. Во овој “слободен“ јавен простор од говорницата на просечноста зборува прототипот на претседателот на органокот кој го продава памет со лиценца, службеното лице чија единствена вредност е сервилност, постојаните директори и другите „претставници“ на гранките од трупот на просечноста. Ова не е Европа, тоа не се вредностите што реториката се обидува да ни ги продаде како европски вредности, тоа не е политика во нејзината автентичност, која секогаш го има човекот во својот епицентар како трајна вредност на култивирање и афирмација.
Партиската мисла е само една од димензиите на јавната мисла и простор. Самостојните сфери, граѓанското општество и другите општествени институции се тие што го сочинуваат овој простор. За жал, оваа бруталност на партиската мисла и логика драстично го уништи неистомисленоста, критичкото набудување, за жал создавајќи во ова време конформиска чувствителност и тишина што е одредена од агресивноста на партиските дискурси. Пустина на мислата лежи пред нас!