Пишува: Џелал Незири
Кога албанската министерка Олта Џачка пред неколку дена ги собра единиците за пребарување и спасување од различни места за да им се заблагодари за нивниот труд и придонес, таа не го стави косовското знаме меѓу државните знамиња кои и помогнаа на Албанија по земјотресот. Ова предизвика оштри реакции во Косово, обвинувајќи ја за „патолошка омраза кон Косово“. Пукнаа и големи дебати на Фејсбук. „Каде е нашето (Косовско) знаме?“, Прашува еден косовски граѓанин. „Таму е, не го гледаш“, одговори другиот, алудирајќи на етничкото и албанското знаме.
Долго време имаме хаос на идентитет предизвикани од симболите и поимите користени туку така и со тврдоглавост во јавната сфера. Во никој случај не е можно да се прави разлика помеѓу „нацијата“ како држава или уставна конструкција и „етничката припадност“ како производ на културата. Освен што грешат во дефинициите, најлошото е што повеќето од нив не се ни свесни за својата грешка. Затоа, ги заковаат со обвиненија дури и тие малку учесници во јавниот сектор кои се осмелуваат да ги објаснат овие поими.
Пред да учествувате во дебата за косовската или албанската нација, мора да се имаат предвид околностите и целите на раѓањето на народите. Нациите почнаа да се појавуваат по Француската Револуција од 1879 година, кога државната сопственост на црквата и кралството им беше пренесена на сите граѓани. Дотогаш, религиозната идеологија го чуваше целото општество заедно со многу различности, а кралското семејство беше наметнато како неспорен авторитет за водење на монархијата.
Со создавање на современи држави, црквата ја изгуби својата улога во јавната сфера додека кралството беше лишено од моќ. Со ова беше загрозено и единството на општествата со класна, географска, етничка или расна различност, кои биле обединети од истата црква во која одеа и самото кралството кое управувало. За да се замени верската идеологија или монархијата што ја држеа различни луѓе, нацијата се промовира како семејство составено од сите оние кои имаат државјанство на истата држава.
Многу автори на теории на идентитет јасно го дефинираат што значи нација и зошто се гради, но јас ќе спомена само седум од нив:
- Андерсон Anderson изјавува дека нацијата е социјално конструирана заедница замислена од луѓето да се перцепираат себеси како дел од оваа група (држава).
- Гелнер Gellnerвели дека нацијата е производ на државата за да ги задржи заедно граѓаните. Според него, нациите се резултат на притисоците создадени од барањата на индустриската револуција. Гелнер вели дека откако луѓето со многу различно потекло почнале да се преселуваат во градовите, било неопходно да се создаде форма на заеднички идентитет.
- Според Ериксен, Eriksen,етничката припадност означува етнички идентитет на една личност, врз основа на атрибутите на потекло и културно наследство. Од друга страна, тој вели дека националноста е членство на личноста во нацијата, што го открива односот на поединецот со државата.
- Смит Smith вели дека нацијата е група на назначени луѓе, споделувајќи историска територија, заедничка економија и права, заеднички законски должности за сите членови. Национализмот е идеолошко движење за постигнување и одржување автономија, единство и идентитет во името на населението за кое се смета дека претставува вистинска или потенцијална „нација“.
- Поги Poggiцени дека модерната држава претставува историска реалност, намерно конструирана да служи како специфична функционална машина. Според него, за да се направи да луѓето се приближат до државата, да ја сакаат и да умрат во одбрана на државата, се гради национален идентитет.
Нацијата, според Гиденс, Giddens е како рамка со ограничен простор. Тој вели дека нацијата постои само кога една држава има унифицирано административно достигнување над територијата на која се тврди нејзиниот суверенитет.
- Гринфелд Greenfeldвели дека идентитетот како само-перцепција, без оглед дали постои или не, не може да биде заспан и потоа да се разбуди. Идентитетот, според неа, е самоопределување што ја дефинира положбата на една личност во неговиот или нејзиниот социјален свет и ги носи во себе очекувањата на личноста од социјалниот круг и со тоа го промовира неговото дејствување. Додека суштината на луѓето, според Гринфелд, е дефинирана со различни идентитети низ историјата и во различни општества како религија, етничка припадност, богатство или каста, тој е националниот идентитет кој ја дефинира суштината на луѓето во современиот свет и затоа е „најмоќниот”.
И сега кои се етничките Албанци? Тие се исто како етничките Германци кои имаат друга држава со име Австрија и државен дел по име Швајцарија. Етничка припадност што опфаќа три нации: германски, австриски и швајцарски. Германскиот јазик, како главен столб на етничкиот идентитет, кој е службен во трите држави кои имаат конструирано различни идентитети. Австријците и Швајцарците што зборуваат германски јазик се исто толку етнички германци исто како и германецот кој е граѓанин на Германија.
Дали некој се обидел да создаде етничка Германија? Да. Тоа беше Otto фон Бизмарк кој во деветнаесеттиот век ги обедини провинциите на Прусија во држава наречена Германија, каде тој беше неговиот прв канцелар. Во последен момент Австрија ја отфрли оваа унија затоа што, за разлика од етничка Германија, тоа беше мултиетничка империја. Истото го сторија и Германците од Швајцарија со образложение дека „подобро фактор во малата хеленска федерација одколку предградието и незначителни во Голема Германија“.
Постојат многу политички фактори кои денес манипулираат со проекти за унија во етничките држави. Во овој случај, се прави отфрлањето на нацијата – како унифицирана идеологија изградена од модерната секуларна и функционална држава – што може да се интерпретира како оставање простор за враќање на верската идеологија како обединувачки идентитет.