Земјотресот остави ужасна глетка. Скратени животи и предодредени судбини кои бараат грижа во овие тешки часови. Вонредниот дух на солидарност бил и продолжува да се наоѓа таму. Многу медиуми не успеаја да бидат во потребната височина на својата должност. Државата, политиката, беа изгубени во хаосот, додека настапите во медиумите и тивките политички битки не изостанаа. Само гласот на професионалците за сеизмологија, долго заборавени на маргините, стана како сјај на надежта, како трезвеност, како светло што во иднина треба да биде вклучен во проекциите за реконструкција.
Aвтор: Бардил Заими
Трагичниот земјотрес од 26 ноември во Албанија создаде ужасна ситуација. Овој ужас е донекаде намален од огромната солидарност. Во тешки и тажни периоди за многу жители на Драч, Туман и Тирана, како најпогодени области, немаше недостаток на солидарноста од сите албански области, од регионот и пошироко. Нема сомнение дека оваа солидарност е одлучувачка мерка за надминување на првите моменти на хоророт доживеан од земјотресот. Помошта од луѓето, тимови за пребарување и спасување од регионот и од други места, овозможи да се спасат многу животи од урнатините на земјотресот што погоди со една уништувачка моќ.
Трагичните ситуации бараат дух на заедништво, дух на солидарност, да се справат со ужасите што доаѓаат во форма на неизвесност во текот на животот. И оваа солидарност никогаш не била отсутна во овие тешки денови по земјотресот и по бројните шокови, кои создадоа ситуација на постојан страв и неизвесност.
Обично, во овие ситуации, првото нешто што треба да направите е да се заложите за спасување на животи и да им помогнете на оние кои веќе го искусиле хоророт, на сите можни форми, со истегување на една рака, со присуство меѓу нив, со храна и облека и храброст за да го продолжат животот. Во овој поглед, народот го помина тестот за солидарност и хуманост. Тие беа таму, со исплашените и оставените на улица, во близина на семејствата кои ги загубија своите најблиски, до тажни деца кои бараат психолошки третман и надминување на оваа застрашувачка состојба преку игра и други ангажмани на наставници и психолози.
Ова е длабоко човечката страна што се појави во оваа трагедија како извонредна димензија на мобилизација, како духовен здив да се биде со застрашените луѓе, со оние што останаа на отворено небо и не знаеја како ке продолжи нивниот живот. Духот на солидарноста беше таму, да не ги остави сами во оваа тешка состојба за нивните души.
Во меѓувреме, во многу други димензии, во тие нивоа каде државата и нејзините институции требаше да го положи испитот, се појавија многу аномалии, многу „црни дупки“ на организација, кои се обидоа да се покријат со медиумски настапи и други отстапувања. Токму овие слабости на институционалната организација, на реагирањето во итни случаи со тешки последици како што беше овој земјотрес, беа надминати благодарение на солидарноста на луѓето и тимовите за пребарување и спасување од регионот и од други места, без кои бројот на жртвите би биле многу поголеми.Се чинеше дека хаосот во организацијата има тенденција да биде опфатен со настапите во медиумите.
Друг дефект што му помагаше на овој хаос беше сферата на онлајн медиумите. Некои медиуми, барајќи со упорност да „кликнете“ ја заборавија светоста на професијата, го заборавија правното информирање, заборавија дека со нивните „титули“ и со половичните информации создаваат ситуација на општа паника кај граѓаните. Секако дека сè не останува мрачно во овој медиумски предел, затоа што имаше медиуми што со професионална одговорност успеаја да ја покријат ситуацијата на теренот, со право да информираат за судбината на луѓето погодени од земјотресот.
Во целата оваа ситуација, се водеше уште една тивка политичка битка, што се рефлектираше во насловите на статиите. Непотребна битка во вакви трагични ситуации проследена со кратки толкувања на земјотресот и нејзините последици. Некомпетентни луѓе веќе дадоа право да анализираат и коментираат, да интерпретираат на толку професионално поле како што е сеизмологијата. Бројни аномалии во оваа област продолжуваат, додека политиката се чини дека повторно ги турка „циглите“.
Во целиот овој хаос на непрофесионални информации, некои одговорни медиуми ги донесоа во јавноста специјалистите од областа на сеизмологијата. Заборавени луѓе, вистинските професионалци, кои со многу знаење и извонредна скромност, успеаја да дадат научни објаснувања за целата историја на земјотреси во Албанија и погодените земји, последиците и непредвидливите наследства на постојано присутните земјотреси тие создадоа тага кај луѓето. Еден од нив беше специјалист за инженерство, Луле Бозо, која преку една точна информација и професионални толкувања ја објасни целата приказна за градежништвото што не требаше да се случи.
Од никаде пред екраните се појавуваа изоставените професионалци. Сеизмолози, градежни инженери, дека времето на институционален хаос ги зафатило некаде во нивна скромност и ароганција на држава која никогаш не размислувала за нивната важност. Пред ужасот на земјотресот, беа овие посветени луѓе кои многу стручно го објаснија феноменот на земјотресот и целата конфигурација на пост-земјотресната состојба. Медиумите објавија дека овие професионалци од оваа деликатна наука одамна останале без институт, затоа што државата не видела како разумност да ја финансира нивната работа, таа макотрпна работа на професионална анализа и интерпретација што се прави некаде тивко, надвор од вревата на секојдневните медиуми со други бучни актери.
Додека се чинеше дека најлошото поминало, сега е потребно да се слушне многу внимателно гласот на овие професионалци од страна на политиката, која сега ќе треба да проектира реконструкција на овие области погодени од земјотрес. Тие се таму некаде, скромни, но длабоко одговорни за својата работа. Му останува на политика на државата да ги вклучи во своите проекции, особено сега кога многу згради не го преживеале земјотресот и многу експерти веќе зборуваат за несоодветна градба.