Косово гласаше за промена. Албин Курти и Вјоса Османи покажаа политички мобилизирачки перформанси, за разлика од шематските кампањи на владејачките партии. Целиот изборен процес се одрази на консолидирана политичка и демократска свест и култура. Владејачките партии со коректност го прифатија поразот. Пост-изборната фаза ќе биде тест за коалициониот капацитет на победничките опозициски партии.
Автор: Бардил Заими
Предвремените парламентарни избори на Косово доведоа до промена на тамошната политичка сцена. Како што беше најавено од претходните истражувања, опозициските партии, Движењето Ветевендосје и Демократската Лига на Косово успеаја да освојат најголем број гласови. Победник на овие избори според резултатите на ЦИК на Косово е партијата на Албин Курти, додека втора е Демократската Лига на Косово. Овие два политички субјекти освоија повеќе од половина од гласовите на предвремените избори на 6-ти октомври, додека резултатот меќу нив е тесен и тоа во корист на Движењето Ветевендосје.
Кандидатите за функцијата премиер Албин Курти и Вјоса Османи, заедно со своите тимови, покажаа различен настап во текот на оваа кампања, што резултираше со овој изборен резултат. Имаше промена во политичкиот дискурс на Албин Курти, но и поголема политичка флексибилност, без да се оддалечи од неговата идеолошка траекторија, од консекуенцата на неговите првични идеи, која е збогатена со други концепти за војната против корупцијата, владеење на правото и еднакви можности.
Курти водеше атипична, длабоко неконвенционална, мотивирана и отворена главна кампања, но секогаш ја одржуваше својата оригинална принципиелна идеолошка суштина за сите теми изнесени во дебатите во Косово. Друга димензија на победа, исто така, веројатно ќе се припише и на мобилизирачкиот слоган “Дојде денот” лесно прифатлив како политички прием, како момент на промена.
Сличен политички настап покажа и кандидатот на ЛДК, Вјоса Османи, кој исто така промовираше умерен, мотивирачки и мобилизирачки дискурс. Всушност, за Вjоса Османи се смета дека е „свежина“ и победничка опција во честопати умореното и поделеното ЛДК. Резултатот на оваа партија се чини дека доаѓа од кохезивната и модерната фигура Вјоса Османи, која за време на кампањата зрачеше политичка енергија, визија и кредибилитет пред традиционалниот електорат на ЛДК.
Но, се чини дека победата на опозициските партии не се должи само на овој дискурзивен и политички перформанс, само заради визијата што тие го одвиткале. Оваа промена се чини дека има друг елемент во позадина, онаа на владејачките партии, практиките на лошо управување со кои се откриени и артикулирани од опозициските партии. Овој аспект, но и шематската кампања и без нервоза, без никаква визија за надминување на самиот себе, се чини дека е клучна за овој изборен резултат. Веројатно падот на ПДК и ААК се случило порано, некаде во реалноста на незадоволството на косовските граѓани поради долгогодишното лошо управување, кое повеќе не можеше да остане неказнето со гласовите на граѓаните.
Се чини дека свесни за овој прелиминарен пораз, двајцата лидери на владејачките партии, Кадри Вејсели и Рамуш Харадинај, со политичка коректност го прифатија изборниот резултат, имено загубата на нивните партии на овие избори. Кадри кратко истакна дека неговата партија изгубила и дека „оди во опозиција“. Дури и кандидатот на ААК-ПСД за премиер на Косово, Рамуш Харадинај, рече дека неговата одлука за враќање на суверенитетот во одлучувањето е докажано и е правилeн потег. „Фер и мирна конкуренција ги вовлече Косово и нејзините граѓани на нов стандард на политичка и демократска зрелост, служејќи како примерен модел во регионот. За таа заслуга се сите политички партии, без разлика кој“, истакна Харединај.
Покрај тоа, целиот изборен процес беше мазен и со значителна дебата за иднината на Косово. Политичките партии покажаа култура на дебата, додека косовските граѓани покажаа политичка и демократска зрелост. Исто така и шефот на ОБСЕ во Косово, Јан Брату во една изјава за Euroneës Albania , го пофали изборниот процес како мирен, демократски и без поголеми проблеми
Без оглед на резултатите, целиот изборен процес, од почетокот на предизборната кампања до правилното прифаќање на резултатите од страна на партиите кои губат, укажува на веќе консолидирана демократска култура на Косово, за една политичка зрелост која се адресира до политичките партии, но пред сè до граѓаните на Косово, кои покажаа висока демократска свест.
Секако, сè не се завршува со изборниот резултат. Со оглед на овие резултати, се чини веројатно дека пост-изборниот период, оној на формирање на парламентарното мнозинство и формирањето на Владата ќе биде многу непознат, иако претходно победничките опозициски партии изјавија дека е можна коалиција меѓу нив. Гласањето во предвремени избори наметнува коалиција помеѓу ЛВВ и ЛДК, додека не е познато и може да се предвиди кој концепт со кој ќе се спои за време на оваа коалиција. Самите концептуални разлики нагласени од самите кандидати за време на кампањата може да се сметаат како тежок предизвик за коалицијата помеѓу овие два субјекти, и покрај фактот дека има многу заедништво во нивните програми.
Пост-изборниот период најверојатно ќе го тестира коалицискиот капацитет на победничката ЛВВ и ЛДК, која е на второ место со многу тесен резултат. Се проценува дека процесот на формирање на Владата ќе трае подолго, додека олеснителна околност останува фактот дека лидерот на ПДК, Вејсел веќе го декларираше опозицискиот потег на неговата партија. Ова се чини дека ја зголемува веројатноста за коалиција помеѓу партијата на Курти и ЛДК. Сепак, веројатно се чини дека ќе се комбинираат многу пост-изборни политички и идеолошки математики.