Овие обврски што новата влада веќе ги презеде нема да поминат како предходно поради многуте општествени фактори што го определуваат секојдневниот живот на граѓаните. Ангажманот на владата ќе мора да оди подалеку од полемичките софизми „топ шоп“ премиер и „дормео“ опозицијата, бидејќи сега интеракцијата на граѓаните со ветувањата на владата е многу побрза и многу поопиплива. Секое ветување на владата ќе го следат граѓаните и реакцијата ќе биде многу побрза поради неисполнување на претходните ветувања на владата и другите претходни влади.
Автор: Бардул Заими
По полемиките со иронични тонови во стилот на „топ шоп“ премиер и „дормео“ опозиција, парламентот со 62 гласа „за“ гласаше за новата влада предводена уште еднаш од премиерот Заев. На формирањето на владата и претходеше процес со многу непознати и политички ќор-сокаци меѓу двете партии кои сега се коалициски партнери во следната четиригодишна влада. Тесниот резултат на изборите донесе повеќе пост-изборни комбинаторики, но конечно, СДСМ и ДУИ се согласија за заедничка влада и покрај многуте обвинувања едни против други.
Сепак, парламентот веќе гласаше за новата влада, која доаѓа со скратени министерства, но и со амбициозна владина програма што се очекува да се спроведе во следните четири години. Веднаш по гласањето на владата, премиерот Зоран Заев истакна дека оваа влада ќе работи на оправдување на довербата на пратениците и граѓаните. „Ќе направиме напори да ги ублажиме економските штети предизвикани од коронавирусот. Ќе изградиме институции кои ќе работат на заштита од невидливиот непријател, коронавирусот. Од почетокот на мандатот ќе обезбедиме механизми за ефективна администрација“, нагласи Заев, притоа најавувајќи дека сега е време за правда и дисциплина.
Друга заложба за новата влада ќе биде процесот на интеграција на Северна Македонија во ЕУ. „Законите се донесени, сега е време да се имплементираат. Процесот на интеграција продолжува уште посилен, владата е подготвена да отвори поглавја со Европската унија“, рече премиерот Зоран Заев. Сите министри во новата влада веќе открија делови од владината програма, која главно е насочена кон економијата и интегративните процеси. Се оценува додека албанската партија во владата, ДУИ има силни позиции, додека позицијата на Албанците заедно со ДПА и Движењето Беса се оценува како историска во однос на политичката тежина и министерствата што ги водат.
По состанокот за координација пред состанокот со претседателот Пендаровски, заменик. ремиерот Артан Груби од редовите на ДУИ истакна дека албанските министри ќе работат на спроведување на владината програма. „Имавме координативен состанок со сите министри кои доаѓаат од редовите на ДУИ, состанок пред да одиме на состанокот со претседателот на државата. Заедно заклучивме дека ќе работиме и ќе вложиме максимални напори за спроведување на програмата одобрена од Собранието на Република Македонија“, рече Груби.
Опозицијата во Северна Македонија го виде формирањето на владата во сосема поинакво светло. Опозицискиот лидер Христијан Мицковски предупреди дека новата влада ја очекува жешка есен. Според него, кадрите на новата влада се стари, истрошени, компромитирани и со неисполнети ветувања. „Како ВМРО-ДПМНЕ, ние бескомпромисно ќе се спротивставиме на антиреформската, коруптивна и криминална политика што ја очекувам, бидејќи не видов ништо од владината програма што нуди развој или справување со кризата што е пред нас. Денес имаме состанок на Извршниот комитет и ќе започнеме да разговараме за стратегијата каква есен не чека, но верувајте ми ќе биде топла есен за СДСМ и Зоран Заев “, нагласи Мицкоски.
Надвор од овие партиски судири, во реалноста, новата влада го очекува многу итна работа, што директно влијае на животот на граѓаните. Од спроведувањето на техничката влада предвидена со Договорот од Пржино и до сега, оваа „преодна“ влада не успеа ниту одблизу да одговори на новата реалност создадена од пандемијата и во многу области неуспехот е целосен. Токму во меѓувреме, се појавија многу системски аномалии, кои создадоа хаос, влошувајќи го секојдневниот живот на граѓаните.
Во меѓу време, забележани се бесконечни редици на луѓе пред банките, што претставува потенцијален ризик од инфекција. Се чини тотален неуспех на системот, додека граѓаните губат цели денови за да плаќат заостанати долгови, кои доаѓаат присилно и без никаква дефинирана динамика по неколкумесечно олеснување поради пандемијата.
Новата влада доаѓа во време кога целиот систем се соочува со можен колапс и кога граѓаните не успеваат да ги стабилизираат плаќањата на заостанатите долгови. Форцирање на сметки без дефинирана динамика, но и одлуката за зголемување на цената на електричната енергија за над 7 проценти и многу други институционални распаѓања создадоа тешка состојба за граѓаните. Пред новата влада лежи планина од проблеми што се последица од пандемијата и претходното лошо управување. Според многу експерти, новата влада ќе мора да функционира во две линии, во управување со пандемијата и во проектирање на економски развој, што според многу параметри нема да биде лесно.
Се разбира, ова не е прв пат владина програма да се фокусира на економската димензија. Обично, овие владини програми на хартија „звучеа“ добро, но во пракса имаше постојани отстапувања. Новата влада стави акцент и на економскиот развој. Владина програма што изгледа крајно амбициозно, но за која е потребно многу одговорно управување со буџетот, креативни и одржливи јавни политики. Не еднаш, овие економски точки беа објавувани, но секогаш проследени со дегенерации во управувањето што произведуваа постојана фрустрација кај граѓаните.
Во многу аспекти, владината програма вклучува економски развој и добри решенија за благосостојба на граѓаните. Но, како и обично, нешто друго се пишува на хартија и комплетно нешто друго се реализира според дефинирана динамика. Сепак, овие обврски што новата влада веќе ги презеде нема да поминат како порано поради многуте социјални фактори што влијает во животите на граѓаните. Веќе интеракцијата на граѓаните со владините ветувања е многу позасилена и многу поопиплива. Секое ветување на владата ќе го следат граѓаните и реакцијата ќе биде многу побрза од другите времиња поради неисполнување на претходните ветувања на владата и другите претходни влади.
Ова ќе биде најсуштинската димензија на оваа нова влада, што значи исполнување на ветувањата од областа на економскиот развој и општата благосостојба на граѓаните. Според многу проценки, ќе треба многу енергија и многу посветеност за овие развојни проекции да заживеат во време кога пандемиската криза тажно тропа.
Покрај оваа димензија, друга комплементарна обврска ќе биде процесот на преговори со ЕУ што подразбира вистинска системска реформа во сите области и особено во борбата против корупцијата и владеењето на правото. Ова подразбира значителна реформа во сите институции, особено во судството каде се забележани бројни аномалии и дегенерации што го прават невозможно нормалното функционирање на правосудниот систем. Токму овој систем на правда ги произведува сите други реалности.
Најавено е дека Советот на ЕУ работи на финализирање на рамката за преговори за Северна Македонија. Најавено е дека првата меѓувладина конференција ќе биде закажана наесен, со која официјално ќе започнат преговорите за членство. Времето е кратко, додека ќе бидат потребни вонредни институционални капацитети за насочување на институционалниот развој во просториите што ги бара Европската унија.
Новата влада се соочува со тешки битки. Обврските на владата веднаш ќе се рефлектираат кај граѓаните, кои веќе се силно погодени од пандемиската криза. Резултатите ќе бидат мерливи и се верува дека ниту една влада нема да смее да разочара на неодредено време со неисполнети ветувања.
