Политичката и социјалната трансформација на Албанците по Охридскиот договор е неспорна, но недоволна. По уставните и законските измени, Охридскиот договор стана партиски инструмент, пред сè за ДУИ, која денес ризикува да им наштети на самите Албанци и на нивната политичка и социјална организација и пред се на албанскиот интелектуализам во Северна Македонија.
Автор: Сефер Селими Jr.
Систематската државна дискриминација врз Албанците во Македонија го предизвика конфликтот во 2001 година, историска пресвртна точка што дојде со човечки и материјални последици за сите граѓани на државата. Крајот на овој конфликт го договорија евроатлантските држави со вклучените страни, имено меѓу Албанците и Македонците претставени од нивните политички партии под покровителство на Претседателот, што резултираше со Охридскиот договор, потпишан пред 19 години. Овој рамковен договор ги сублимираше повеќето политички барања на Албанците, кои со текот на годините беа изложени од политичари, интелектуалци и граѓани преку разни форми на политичко дејствување, вклучувајќи и мирни протести, кои честопати завршуваа со полициско насилство за да ги потиснат.
Политичката и социјалната трансформација на Албанците по Охридскиот договор е неспорна, но недоволна. По уставните и законските измени, Охридскиот договор стана партиски инструмент, пред сè за ДУИ, која денес ризикува да им наштети на самите Албанци и на нивната политичка и социјална организација и пред се на албанскиот интелектуализам во Северна Македонија.
Целосниот фокус на квантитет и симболика без да се грижите за квалитетот и реалните долгорочни ефекти станаа модус операнди и менталитет на креирање политики. Политичката акција на Албанците во Македонија денес е архаична и импровизирана, без долгорочни стратегии засновани на здрава анализа заснована на современи политички филозофии, кои се во согласност со предизвиците на денешницата и реалните предизвици на иднината. Политичката визија на албанските партии сè уште не ја надмина идентитарната поликтика, виктимизацијата, вината надвор од западна Македонија.
Денес, застапеноста на Албанците во институциите се зголеми за десет пати, но во рамките на ова претставување доминира квантитетот наспроти квалитетот. Во една јавна институција можете да најдете многу Албанци, но малкумина од нив можат да работат, а уште помалку оние кои имаат моќ да донесуваат одлуки. Денес, има многу Албанци на чело на институции, агенции и јавни претпријатија, но малкумина од нив се на таа позиција заради професионалните заслуги, многу помалку водени од желбата за јавни услуги. Денес, рангирањето во партиските списоци за вработување има вредност, а не рангирање на јавниот конкурс. Во образованието, здравството, културата и на други места, партиската политика и милитантизмот се раширија како пипало што го задушува интелектуалниот развој и совршеноста за да им се дава простор на медиокритетот. Денес протагонисти и општествени модели не се интелектуалци, чесни и вредни граѓани, туку моќници на партијата во маало и градот. Светот не се врти околу здравиот разум, туку околу политичката сила и партиската припадност.
Работата и пожртвуваноста на многу генерации до жртвените животи во конфликтот во 2001 година за да пристигнат во историскиот момент од потпишувањето на Охридскиот договор не треба да се претворат во документ што служи само за партиско вработување и генератор гласови во избори. Неговата имплементација „во дух и буква“ ги надминува бројките и процентите. Најголемата чест што албанските политички партии, особено ДУИ, можат да им ја направат на Албанците е да го извадат Охридскиот договор од политичка реторика и да го инкорпорираат во нивната политичка акција. Денес, за еден или една 19-годишнин, многу поважна е перспективата и квалитетот на животот, што треба да биде одраз на Охридскиот договор, документ што тие веројатно никогаш не го прочитал, како и многу „политичари“, кои цело време го изговараат кога треба да ја оправдаат својата работа.