Aвтор: Сефер Селими јр.
Фридом Хоус (Freedom House) го објави најновиот извештај за слободата на интернетот во светот насловена како „Криза на социјалните медиуми“. Во извештајот се истакнува глобалниот тренд на опаѓање на слободата на интернетот веќе девет години по ред, истакнувајќи ги интервенциите на државите за ограничување на слободното изразување, манипулирање со јавното мислење и нивно експлоатирање од страна на партиските оперативци како алатки за политичка принуда и социјална контрола. Во извештајот се истакнува и зголемената тенденција на авторитарните држави да користат технологија за надзор и масовно наблудување на граѓаните преку социјалните медиуми, високо скапа операција која претходно беше во можност да ги направат само разузнавачките служби на посилните држави. Додека некогаш социјалните медиуми беа простор за да предизвикаат граѓанска дебата, денес тие ризикуваат да се претворат во алатки за либерализам.
Феноменот на лажни вести и дезинформации се популарни тактики на државните актери кои имаат за цел да ги унапредат идеолошко-политичките агенди за нивните стратешки интереси, но поттикот за користење на социјалните медиуми и нивниот недостаток на регулација го овозможи борбеното поле за доминација и манипулирање со јавното мислење за сериозно нарушување на самата слобода на изразување – основа врз која се градеа овие медиуми.
Социјалните мрежи им овозможија на обичните граѓани, новинари и граѓанските групи да имаат платформа да го искажат и да му дадат замав на своето мислење надвор од традиционалните канали на масовна комуникација, а тоа неизмерно придонесе за демократизација на слободната јавна мисла, дури и промовирање во многу земји со авторитарен режим револуција и социјални немири кои завршија со пропаѓање на диктаторските режими. Со оглед на последиците од оваа револуција на масовната комуникација, авторитарните влади не стоеја во мирување, туку инвестираа да ја избегнат опасноста што може да се појави од нив со проактивно создавање стратегии и алатки за доминација на јавното мислење. Бизнис моделот на социјални медиуми во голема мерка се заснова на микро-маркетинг на потрошувачите за потребите на бизнис маркетингот кои плаќаат огромни суми за да ги промовираат своите производи и услуги. Во теорија, корисниците на социјални медиуми ја добиваат услугата бесплатно, но во пракса секој плаќа за тоа со давање на лични информации за нивните преференции и однесувања.
Ова е непроценлива ризница за бизниси што можат да ја зголемат продажбата со специфицирање на потенцијалниот клиент. Овој модел е исклучително поволен дури и за политичари и стратези за политички кампањи кои ги градат своите пораки токму со анализа на овие податоци.
Неклатантниот случај беше скандалот со Кембриџ Аналитика, компанија која флагрантно користеше приватни податоци собрани од Фејсбук за да ги унапреди интересите на нивните клиенти, кои честопати беа во спротивност со демократските вредности и граѓанските слободи. Истата компанија имаше централна улога во кампањата „Brexit“, што резултираше со гласање во корист на Велика Британија да ја напушти Европската унија и да ја доведе во длабока политичка криза со целосна неизвесност за иднината на државата.
Извештајот на Фридом Хаус е потсетник за опасностите со кои се соочуваат демократиите денес, па затоа е многу неопходно граѓаните да бидат едуцирани и сензибилизирани за последиците доколку вестите се земаат нефилтрирани од социјалните медиуми. Нивниот производ го гледаме денес преку зголемување на популизмот и враќањето на опасните идеологии на екстремното десничарство и религиозниот радикализам. Оваа криза би можела да предизвика дефект на статус-квото што опфаќаше корумпирани политички елити, но истовремено да нè врати во историјата на големите судири што на крајот ги плаќаат обичните граѓани.