Shkruan: HERB KEINON
“Për ne, kushtet në Izrael pas ‘Stuhisë së Al-Aksas’ janë historike dhe, sipas mendimit tim, ky është vetë fillimi i historisë.”
Kështu deklaroi ministri iranian i Inteligjencës, Esmaeil Khatib, më 30 tetor 2023 – më pak se një muaj pas masakrës barbare të Hamasit, të njohur si “Stuhia e Al-Aksas”. Sulmi – një akt masiv i vrasjeve, përdhunimeve dhe rrëmbimeve në një shkallë që Izraeli nuk e kishte përjetuar kurrë më parë – nuk u dënua nga Teherani. Përkundrazi, u përshëndet me krenari dhe festim.
Udhëheqësi suprem i Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, e quajti sulmin “logjik dhe të ligjshëm”, duke shtuar se “palestinezët kishin të drejtë”.
Sot është e vështirë të besohet se ai ende mendon se “palestinezët kishin të drejtë” kur lëshuan atë “stuhi”.
Yahya Sinwar, udhëheqësi i Hamasit, besonte se masakra e 7 tetorit – që ndodhi gjatë festës hebraike të Simchat Toras – do të nxiste një varg ngjarjesh që do të rimodelonin hartën e Lindjes së Mesme. Dhe e bëri – por jo në mënyrën që ai kishte parashikuar.
Sipas vlerësimeve të inteligjencës dhe dëshmive të marra që nga fillimi i luftës, Sinwar nuk e pa sulmin si një operacion thjesht ushtarak, por si një pikë historike kthese. Ai e quajti atë një “tërmet” – një tronditje strategjike që synonte të shkundte themelet e rendit ekzistues rajonal dhe ta zëvendësonte me një vizion të përbashkët me Iranin për një Lindje të Mesme “pa Izrael”.
Sinwar shpresonte se 7 tetori do të sillte një cunami: një luftë shumëfrontëshe kundër Izraelit, kryengritje masive në kryeqytetet arabe dhe kolaps të përpjekjeve për normalizim mes Izraelit dhe shteteve arabe të moderuara.
Ai besonte se shoku i papritur i operacionit do të galvanizonte rrjetin e aleatëve të Iranit – Hezbollahun në Liban, milicitë në Siri dhe Irak, Houthit në Jemen – për të goditur në unison dhe për ta përmbytur shtetin hebre. Ai besonte se rruga arabe do të shpërthente në solidaritet. Ai mendonte se toka do të shkundej nën këmbët e Izraelit dhe do ta përpinte.
Brutaliteti i kalkuluar i sulmit – mizoritë në stilin e ISIS-it, rrëmbimi i grave dhe fëmijëve, filmimi dhe përhapja e masakrave – nuk ishte aksidental. Ishte pjesë e planit. Mesazhi i Sinwar për rajonin ishte i qartë: shihni çfarë është e mundur, shihni çfarë mund të bëjmë, shihni sa i pambrojtur është Izraeli.
Qëllimi nuk ishte vetëm të vritej, por të nxitej oreksi i të gjithë ekstremistëve të tjerë në rajon – dhe nuk mungojnë – për të ndezur një zjarr që do ta përvëlonte Izraelin.
Edhe data u duk se ishte zgjedhur për ndikimin maksimal simbolik. 7 tetor 2023 ishte vetëm një ditë pas 50-vjetorit të Luftës së Yom Kipurit – një tjetër sulm surprizë që e tronditi Izraelin dhe e rimodeloi Lindjen e Mesme. Sinwar mendonte se po niste një version të përditësuar të asaj lufte. Por ndërsa Egjipti dhe Siria në vitin 1973 përdorën ushtri konvencionale për të sfiduar Izraelin, Sinwar besonte se terrori masiv mund të sillte rezultate edhe më të përgjakshme dhe më afatgjata.
Por basti jo vetëm që dështoi – dështoi në mënyrë spektakolare. Dhe pikërisht këtë po e shohim tani në Iran.
Izraelitët nuk besonin, edhe pas dekadash konflikti, se Hamasi me të vërtetë mendonte se mund ta shkatërronte vendin. Ai mosbesim ishte një dështim imagjinate. Por Hamasi e besonte. Sinwar e fliste. Klerikët e Hamasit e predikonin. Dhe Irani punonte drejt këtij qëllimi, duke ndërtuar për dekada një strategji të aleatëve të armatosur që do të trembnin Izraelin dhe do ta bënin shkatërrimin e tij të mundshëm.
Sinwar shpresonte që akti i tij barbar do të shënonte fillimin e fundit të Izraelit. Po, tingëllon i çmendur – por ai e besonte. Në vend të kësaj, ai nisi shpërbërjen e strategjisë në të cilën Irani kishte investuar qindra miliarda dollarë gjatë tri dekadave të fundit.
Që nga 7 tetori, po ndodh një përmbysje sistematike dhe e qëllimshme e asaj që Sinwar kishte parashikuar dhe Irani kishte planifikuar. Kryeministri Benjamin Netanyahu tha në ditët e para të luftës se Izraeli do ta ndryshonte fytyrën e Lindjes së Mesme. Dhe hap pas hapi, kjo po ndodh.
Së pari, Hamasi është shkatërruar ushtarakisht: shumica e udhëheqësve të tij janë vrarë, arsenali i tij është zhdukur pothuajse plotësisht dhe Gaza – bastioni i tij – po shpërbëhet.
Së dyti, Hezbollahu – shtylla kurrizore e strategjisë së Iranit për një “unazë zjarri” – është neutralizuar deri në atë pikë sa qeveria libaneze, e dominuar për vite nga Hezbollahu, paralajmëroi të premten këtë të fundit të mos qëllojë drejt Izraelit dhe të mos e përfshijë Libanin në këtë luftë.
Siria, që për Iranin ishte kthyer në një shtet klientelë, nuk është më e tillë. Kjo e privon Teheranin nga mundësia për të rindërtuar Hezbollahun ose për ta përdorur Sirinë si platformë sulmesh kundër Izraelit.
Dhe tani, pasi janë goditur “tentakulat” e oktapodit, vëmendja e Izraelit është kthyer drejt kokës së tij.
Për më shumë se tri dekada, strategjia e Iranit ishte të rrethonte Izraelin me aleatë të armatosur, duke krijuar një mur frikësimi aq të fortë sa që Jerusalemi nuk do të guxonte të sulmonte objektet bërthamore të Iranit. Dhe nëse do të guxonte, çmimi do të ishte i padurueshëm.
Por ajo strategji po shpërbëhet. Shtresë pas shtrese, Izraeli po i zhvesh mbrojtjet. Së pari Hamasi. Pastaj Hezbollahu. Pastaj Siria. Mbrojtja e Iranit është çarë. Houthit janë ende aktivë, por janë larg gjeografikisht dhe, ndonëse kanë treguar se mund të jenë shqetësues, kanë qenë gjithnjë hallka më e dobët e boshtit.
Sot, Forcat Ajrore Izraelite po operojnë mbi qiejt e Iranit pothuajse të papenguar – diçka që, po të thuhej edhe pak javë më parë, do të quhej fantazi e pastër.
Që nga 7 tetori, Netanyahu ka treguar durim dhe vendosmëri. Tani, kjo këmbëngulje po sjell rezultate dikur të paimagjinueshme.
Vetëm pak kohë më parë, Irani – përmes aleatëve të tij – hidhte një hije të gjatë dhe kërcënuese mbi tërë Lindjen e Mesme. Sot, ajo hije po tkurret ndjeshëm. Dhe të mendosh që gjithçka nisi me sulmin e Sinwar-it më 7 tetor – një masakër që synonte të vinte Izraelin në gjunjë. Në vend të kësaj, ajo mund të shënojë momentin kur Lindja e Mesme nisi të ndryshojë – jo drejt rrëzimit të Izraelit, por drejt shpërbërjes së atyre që synonin ta shkatërronin atë.
Marrë nga Jerusalem Post