Zgjedhjet e 9 shkurtit në Kosovë u vëzhguan nga mbi 100 vëzhgues ndërkombëtarë, përfaqësues të ambasadave dhe mbi 20 mijë vëzhgues të tjerë nga organizata joqeveritare, medie dhe nivele tjera.
Pas përfundimit të zgjedhjeve në Kosovë vëzhguesit ndërkombëtarë dhe ata vendorë kanë analizuar zhvillimin e tyre me nota pozitive. Procesi i zgjedhjeve të 9 shkurtit në Kosovë ishte gjithëpërfshirës dhe paqësor, ndonëse u konstatuan disa probleme teknike, por që nuk ndikuan në mbarëvajtjen e zgjedhjeve. Zgjedhjet u vëzhguan nga mbi 100 vëzhgues ndërkombëtarë, përfaqësues të ambasadave dhe mbi 20 mijë vëzhgues të tjerë nga organizata joqeveritare, medie dhe nivele tjera.
Vlerësim për Komisionet Zgjedhore
“Votuesit e Kosovës treguan përkushtimin e tyre ndaj demokracisë duke votuar në mënyrë paqësore dhe pa tensione gjatë zgjedhjeve të 9 shkurtit 2025 për Parlamentin e Kosovës. Anëtarët e Komisioneve zgjedhore vendore duhet të përgëzohen për bashkëpunimin e tyre kolegial dhe respektues, duke kapërcyer dallimet politike dhe pengesat gjuhësore, duke u distancuar nga gjuha parazgjedhore përçarëse dhe gjuha e urrejtjes së përdorur nga udhëheqësit politikë, e cila ishte karakteristike e kësaj periudhe”, tha drejtuesja e delegacionit të Komisionit për Politikë të Jashtme dhe Demokraci të Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës, Petra Bayr.
Zgjedhjet e së dielës paraqitën një pasqyrë politike pluraliste dhe dinamike me 28 lista konkurruese që përfaqësonin komunitetet shumicë dhe pakicë, theksoi Bayr, duke vlerësuar, se pjesëmarrja e serbëve të Kosovës, kontribuoi në një proces zgjedhor më gjithëpërfshirës.
Përfaqësimi i grave ende mbetet në nivel të ulët
Delegacioni i Këshillit të Evropës tha se përfaqësimi i grave mbetet në nivel të ulët dhe se mbetet për t’u parë nëse sistemi i votës preferenciale për ndarjen e mandateve do të ndikojë negativisht apo pozitivisht në numrin e grave të zgjedhura. Delegacioni i vëzhguesve evropianë tha se, “peizazhi mediatik u karakterizua nga mungesa e rregullimit të mediave sociale dhe se janë ngritur pikëpyetje rreth funksionimit të Komisionit të Pavarur të Medieve, transparencës së pronësisë së medieve dhe ndikimit të mundshëm të dezinformatave”.
Disa parregullsi, po pa cenuar integritetin
Edhe rrjeti i organizatave joqeveritare vendore “Demokracia në Veprim”, që vëzhguan zgjedhjet, konstatuan se “zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit u zhvilluan në përputhje me standardet demokratike për zgjedhje të lira, konkurruese dhe të drejta”. “Procesi i votimit dhe numërimit gjatë ditës së zgjedhjeve, është zhvilluar përgjithësisht në një atmosferë të qetë dhe demokratike, i karakterizuar nga një interesim relativisht të lartë të votuesve për të marrë pjesë në zgjedhje. Megjithatë, procesi i votimit është shoqëruar me disa parregullsi dhe shkelje, kryesisht të natyrës procedurale. Nuk është raportuar për incidente serioze gjatë votimit që do të mund të cenonin integritetin e zgjedhjeve”, thuhet në deklaratën e DnV. Megjithatë problemet teknike me sistemin elektronik të publikimit të rezultateve të KQZ-së, të shfaqura vetëm disa orë pas përfundimit të votimit, krijuan konfuzion dhe ulën besimin e publikut në transparencën e procesit.
Rrjeti i organizatave joqeveritare vendore “Demokracia në Veprim” përshëndeti qasjen vetpërmbajtëse të subjekteve politike kryesore, që pas përfundimit të votimit, përkundër problemeve me sistemin elektronik të publikimit të rezultateve, i kanë njohur dhe pranuar në mënyrë të qetë rezultatet preliminare të zgjedhjeve për subjektet politike.
I papërfunduar numërimi i votave të diasporës
Fushata zgjedhore për këto zgjedhje ishte e para me një kohëzgjatje të plotë prej 30 ditësh. Ajo ishte dinamike, atraktive dhe programore, ndërsa, “diskursi politik gjatë fushatës ishte i ashpër, veçanërisht nga partia në pushtet, çka rezultoi në një numër rekord të gjobave të shqiptuara nga PZAP-ja, me një vlerë të përgjithshme mbi 600 mijë eurosh”. Vëzhguesit e DnV, konstatuan se gjatë fushatës zgjedhore, peizazhi mediatik ishte i polarizuar, duke u karakterizuar nga dy zhvillime kryesore: partia në pushtet mbajti një qasje vazhdimisht konfrontuese ndaj gazetarëve, ndërsa disa media u perceptuan si të njëanshme në mbulimin dhe raportimet e tyre.
Nga rezultatet paraprake të zgjedhjeve, pa përfshirë votat e diasporës numërimi i të cilave akoma nuk është bërë, rezultati ka lënë të hapura shumë mundësi për zbatimin e tyre. Lëvizja Vetëvendosje e Albin Kurtit doli partia e parë me 40.80 për qind e pasuar nga Partia Demokratike me 22.16 për qind, Lidhja Demokratike me 17.59 për qind dhe Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës me 7.46 për qind. Kryeministri Albin Kurti tha se “ne jemi fituesit që do të formojmë kabinetin e ardhshëm”, por nuk dha hollësi me kë mund të provojë ta bëjë qeverinë. Ai përjashtoi mundësinë që ta formojë qeverinë me partitë opozitare, dy prej të cilave PDK dhe AAK tashmë janë deklaruar po ashtu se nuk hyjnë në koalicion me Kurtin. Nëse lëvizja Vetëvendosje nuk siguron koalicion me ndonjë nga partitë opozitare do ta ketë të vështirë të formojë qeverinë me deputetët e pakicave./DW