Shkruan: Denko Maleski
Partia më e madhe e shqiptarëve në Maqedoni u ka dërguar një letër SHBA-së, BE-së dhe NATO-s për t’u angazhuar që, siç thonë ata, të shmanget destabilizimi dhe të ruhet paqja. Tema është seanca e ardhshme e Gjykatës Kushtetuese, ku në rendin e ditës është çështja e gjuhës shqipe.
Kryeministri Mickoski thotë se ka informuar “faktorin e huaj” dhe se ajo që po ndodh në vend është në përputhje me qëndrimet e të njëjtave adresa të cilave u është drejtuar letra e BDI-së. Kjo më tregon se të dyja palët kundërshtare në politikën maqedonase janë në iluzion. Ato mendojnë se gjithçka është si më parë, se asgjë e rëndësishme nuk ka ndryshuar në politikën ndërkombëtare.
Që nga nënshkrimi i Marrëveshjes së Ohrit, sa herë që futemi në krizë, përmes ambasadorëve të tyre në vend ose përmes të dërguarve diplomatikë, aleatët ndërhyjnë në politikën tonë të brendshme. Por, mendoj se gjërat kanë ndryshuar: SHBA, BE dhe NATO kanë çështje më të rëndësishme në agjendën e tyre sesa zgjidhja e problemeve midis partive tona politike.
Për t’u përsëritur për çështjet më të rëndësishme: Lufta e Tretë Botërore, për shembull. Por, më shumë se kaq: Amerika po ndryshon politikën e saj të jashtme. Opinioni publik në SHBA, për shembull, mendon se vendi i tyre nuk duhet të shpenzojë kohë dhe burime për të zgjidhur problemet e të tjerëve, një linjë politike që ne do ta ndiejmë më shumë me administratën e re të presidentit Trump.
Bindja e BDI-së se është e mjaftueshme të përmendet Marrëveshja e Ohrit, një produkt i përpjekjeve të përbashkëta të SHBA-së, BE-së dhe NATO-s, për t’i bërë të gjithë të ngrihen në këmbë, mendoj se është e gabuar. Gabim është edhe bindja e kryeministrit Mickoski, i cili mendon se fjalori i këndshëm diplomatik dhe fytyrat e buzëqeshura të politikanëve dhe diplomatëve të tyre në sallonet e Brukselit nënkuptojnë aprovimin e politikave të tij.
Të ndikuar nga bindja se asgjë nuk ka ndryshuar në Perëndim, VMRO-DPMNE dhe BDI, me iluzionin se dikush nga jashtë do të nxitojë për t’i ndarë, po e përshkallëzojnë retorikën, duke rrezikuar stabilitetin politik të shtetit.
Mësimi nga kjo përvojë me një ndërhyrje të shpejtë “ligjore” në marrëdhëniet ndëretnike, pa një dialog politik të thelluar dhe të hapur mes partive, është një aksiomë e thjeshtë dhe e rreptë politike. Një shtet demokratik modern nuk është vetëm një qendër për imponimin e ligjeve, por mbi të gjitha një vend ku pajtohen interesat konfliktuale midis grupeve të rëndësishme në shoqëri. Pasi aftësia për dialog është vendimtare për funksionimin e suksesshëm të një shteti demokratik si një qendër për pajtimin e konflikteve, dhe pasi ne këtë aftësi nuk e kemi, do ta mësojmë në mënyrën më të vështirë.
Të impresionuar nga pushteti politik, zyrtarët e qeverisë së re përdorin një shprehje që më jep ndjesi të këqija: “Gjithçka është nën kontroll”. Kjo, më kujtohet, ishin fjalët e Lazar Kolisevskit si president i presidencës së Jugosllavisë, drejtuar një bashkëpartiaku të shqetësuar për fatin e federatës pas vdekjes së Titos. Doli se besimi i pakufishëm në pushtetin politik dhe represiv dhe në forcën e ligjeve, në kurriz të dialogut dhe përshtatjes, ishte i gabuar. Praktika tregoi se demokracitë, ato sisteme të ndërlikuara, të ngadalta dhe monotone politike ku vendimet merren përmes negociatave dhe kompromiseve të mundimshme, janë të qëndrueshme. Ndërsa sistemet autoritare dhe vendimet e imponuara përmes ligjit janë faktorë destabilizues dhe bien si një kështjellë prej letre.
Prandaj, në vend që të kërkojmë ndihmë nga jashtë ose të përdorim masa represive brenda, është më mençur që palët e përfshira të fillojnë një dialog të hapur përpara publikut, që të gjithë të kuptojnë shqetësimet e njëri-tjetrit, ndërsa publiku – ato të përbashkëta. /Libertas.mk