Dr. Alon Ben Meir e njeh mirë situatën në Lindjen e Mesme. Në dy dekadat e fundit, Ben-Meir ka qenë i përfshirë drejtpërdrejt në negociata të ndryshme të kanaleve të pasme që përfshijnë Izraelin dhe vendet e tij fqinje dhe Turqinë. Ai është profesor në pension i Marrëdhënieve Ndërkombëtare, ndërkohë që më parë në Qendrën për Çështjet Globale të Universitetit të Nju Jorkut dhe anëtar i lartë në Institutin e Politikave Botërore.
Si një ekspert i Lindjes së Mesme dhe Ballkanit Perëndimor, Ben-Meir është paraqitur në një sërë rrjetesh televizive dhe gjithashtu informon rregullisht në Departamentin e Shtetit të SHBA për Programin e Vizitorëve Ndërkombëtarë. Ai çdo javë shkruan një artikull që shpërndahet në mbarë botën.
Dr. Ben-Meir është autor i shtatë librave që lidhen me Lindjen e Mesme dhe aktualisht është duke punuar në dy libra të rinj për Sirinë dhe Turqinë. Ben-Meir ka një diplomë master në filozofi dhe një doktoraturë në marrëdhëniet ndërkombëtare nga Universiteti i Oksfordit.
Në këtë intervistë ekskluzive për KDP ai flet për epilogun e mundshëm të konfliktit midis Izraelit dhe Hamasit si dhe për pasojat që mund të ketë i njëjti në Lindjen e Mesme, Ballkanin Perëndimor dhe në nivel global.
Intervistoi: Xhelal Neziri
KDP: Më 7 tetor ndodhi sulmi terrorist i ndërmarrë nga Hamasi, ku humbën jetën afro 1400 civilë dhe mijëra u plagosën apo u morën peng. Më pas nisi fushata e ashpër e Izraelit kundër Gazës, ku deri më tani janë vrarë 10 mijë civilë, mes të cilëve 4000 fëmijë. A ka një zgjidhje politike, paqësore për këtë konflikt me kaq shumë gjakderdhje?
Alon Ben-Meir: Po, unë besoj se ka një zgjidhje politike për këtë konflikt, e cila do të sillte një periudhë tranzicioni ku Kombet e Bashkuara do të merrnin përgjegjësinë. Administrativisht, siç dihet, UNWRA ka qenë në terren për dekada të tëra, duke ofruar shërbime ndihme dhe zhvillimi, duke përfshirë arsimin, kujdesin shëndetësor, mikrofinancën dhe trajnimin për punë. Edhe pse nuk ka qenë e përfshirë në drejtimin e vetë Gazës, UNWRA është shumë e njohur me skenën në Gaza. Ky mision është i njohur me nevojat e popullsisë, kushtet mbizotëruese socio-ekonomike dhe problemet e përditshme me të cilat përballen banorët e Gazës. UNWRA është në pozicionin më të mirë të mundshëm që të marrë përgjegjësi më të mëdha nën një mandat të modifikuar dhe të zgjeruar, me kusht që t’i jepet mbështetja e nevojshme kadrovike dhe financiare.
Në lidhje me përgjegjësitë administrative të shtuara të UNWRA-s, do të jetë e nevojshme të krijohet një forcë paqeruajtëse që të jetë në krye të sigurisë. Kjo forcë duhet të përbëhet ekskluzivisht nga shtetet arabe që janë në paqe me Izraelin, përkatësisht Emiratet e Bashkuara Arabe, Arabia Saudite, Jordania, Bahreini dhe Maroku, si dhe Egjipti.
Duhet të bëhet e qartë se megjithëse Bregu Perëndimor dhe Gaza pas Hamasit duhet të qeverisen nga Autoriteti Palestinez (AP), kjo nuk duhet dhe në fakt nuk mund të ndodhë për të paktën një vit deri në 18 muaj pas krijimit të një autoriteti administrativ të OKB-së në Gaza. Gjatë kësaj periudhe, palestinezët si në Bregun Perëndimor ashtu edhe në Gaza do të përgatiteshin politikisht për zgjedhje të reja.
KDP: Çfarë roli mund të luajë pushteti aktual plestinez? Pse nuk ka tentime që të iniciohen negociata me Izraelin për të gjetur një zgjidhje paqësore?
Alon Ben-Meir: Autoriteti aktual Palestinez është i korruptuar deri në kockë. Presidenti Abbas është refuzuar dhe përbuzur nga shumica e palestinezëve dhe duhet të largohet. Vetëm një udhëheqje e re, e freskët dhe e pakorruptuar e sapozgjedhur që gëzon besimin e popullit mund të ketë sukses. Nga ana izraelite, askush nuk duhet të mbajë frymën duke pritur që Netanjahu dhe grupi i tij i partnerëve të zellshëm të koalicionit të bien dakord për çdo lloj zgjidhjeje që i ngjan një shteti të pavarur palestinez. Pasi të përfundojë lufta, Netanjahu do të përballet me një hetim në lidhje me fatkeqësinë e paprecedentë që ndodhi nën mbikëqyrjen e tij dhe ai do të duhet të japë dorëheqjen ose të shkarkohet. Edhe këtu, një qeveri e re do të duhet të krijohet në Izrael, e cila duhet të angazhohet që nga fillimi për një zgjidhje me dy shtete. Pasi të jenë vendosur dy parakushtet e mësipërme, autoriteti administrativ i OKB-së do të heqë dorë nga roli dhe përgjegjësia e tij ndaj Autoritetit Palestinez.
KDP: Çfarë roli mund të luajnë shtetet arabe në drejtim të gjetjes së zgjidhjes paqësore të konfliktit?
Alon Ben-Meir: Shtetet arabe duhet të kushtëzojnë angazhimin e tyre, për formimin e një force paqeruajtëse, me pranimin e zgjidhjes me dy shtete nga ana e Izraelit. Kjo do të thotë, pasi të krijohet një forcë e tillë paqeruajtëse, procesi i ndërtimit të paqes duhet të fillojë seriozisht drejt këtij qëllimi. Çdo zgjidhje e përkohshme duhet të përdoret vetëm si mjet drejt një zgjidhjeje përfundimtare, përndryshe do të shërbente si një pushim nga pritja për të shpalosur një fatkeqësi tjetër.
KDP: Dita e sulmeve të Hamasit përkoi me ditëlindjen e presidentit rus Vladimir Putin. Disa analistë e cilësuan këtë sulm si “dhuratë më e mirë për Putinin”, pasi konflikti zhvendos vëmendjen ndërkombëtare nga Ukraina. Cili është mendimi juaj?
Alon Ben-Meir: Unë me të vërtetë nuk mendoj se koha kishte të bënte me ditëlindjen e Putinit. As nuk mendoj se Hamasi do të koordinonte ndonjë gjë me Rusinë për të zhvendosur vëmendjen e bashkësisë ndërkombëtare nga Ukraina. Njerëzit spekulojnë për gjithçka, por në këtë rast, unë mendoj se nuk ka agjë të vërtetë.
KDP: A ka rrezik përfshirja e aktorëve të tjerë rajonalë shtetërorë dhe joshtetërorë në konflikt, situatë kjo që do të shkaktojë luftë siç është parë më parë?
Alon Ben-Meir: Ekziston gjithmonë rreziku që aktorë të tjerë shtetërorë dhe joshtetërorë në rajon të përfshihen në luftën Izrael-Hamas. Deri më tani, dhuna midis Izraelit dhe Hezbollahut dhe përfaqësuesve të Iranit në Siri ka qenë e kufizuar, dhe ata kanë qenë të kujdesshëm për shtrirjen e sulmeve që nisin kundër Izraelit. Ata sigurisht nuk duan ta angazhojnë Izraelin në një luftë gjithëpërfshirëse, por duhet të tregojnë një lloj simpatie për Hamasin. Diçka me përmasa masive do të duhet të ndodhë në Lindjen e Mesme për të ndryshuar këtë dinamikë.
KDP: Si do ta reflektojë lufta Izrael-Hamas në Ballkanin Perëndimor, sidomos në problemin Serbi-Kosovë? A mendoni se Serbia do ta shfrytëzojë mungesën e fokusit ndërkombëtar në këtë çështje për të aneksuar veriun e Kosovës?
Alon Ben-Meir: Mendoj se lufta Izrael-Hamas vështirë se ka ndonjë ndikim në Kosovë dhe nuk jam i sigurt se deri në çfarë mase Presidenti i Serbisë Vuçiq mund ose do të jetë në gjendje të përfitojë nga kaosi në Lindjen e Mesme për t’u përmirësuar pozicionin e tij. Përsëri, njerëzit spekulojnë, por unë nuk i besoj në këto spekulime.