Një ‘rrjedhje e mirëinformuar’ tha se mund të ketë një armëpushim së shpejti, por çfarë do të thotë operacioni aktual tokësor i Izraelit?
Shkruan: Zoran Kusovac / AJ
Ndërsa bota shikon “operacionet e zgjeruara tokësore” në Gaza nga ushtria izraelite, disa mund të pyesin veten se çfarë ndodhi me lajmin që dëgjuam më herët sot se do të kishte një lirim të robërve që do t’i jepej fund luftës.
“Rrjedhja e mirëinformuar” përfshiu rajonin më shpejt se çdo gjë tjetër gjatë këtij konflikti të premten: “Hamasi është gati të lirojë të gjithë pengjet që po mban dhe kjo do të ndalojë luftën”.
Që nga shpërthimi i dhunës më 7 tetor, Lindja e Mesme ka qenë e mbushur me thashetheme, dezinformata dhe gjysmë të vërteta.
Të gjithë pretendojnë pa ndryshim se bazohen në “rrjedhje nga burime të mirëinformuara”, “informacione të marra nga simpatizantët” ose “nga diplomatët e huaj”.
Pretendimet e paverifikueshme u përhapën nëpër thashethemet lokale në Izrael dhe Gaza njësoj, dhe më pas goditën rrjetet sociale tejet jo të besueshme. Disa nga pohimet më pak absurde depërtuan në forume, blogje dhe grupe Telegram që supozohet se janë lexuar nga ata që dinë. Një përqindje e vogël, por shqetësuese arrin në mediat kryesore, me një shpejtësi që e bën të pamundur kontrollimin e duhur të fakteve.
Për ditë të tëra, “sekret publik” dominues ishte se Izraeli do të niste sulmin tokësor gjatë fundjavës. Një pretendim i paverifikueshëm, por i besueshëm që thashethemet “konfirmuan” nga fakti se ushtria izraelite publikoi video të inkursioneve të tyre “të kufizuara” gjatë natës në Gaza.
Pastaj erdhi “lajmi” se do të kishte një lirim të robërve.
Kur nuk e dimë se nga e ka origjinën një pretendim, kush qëndron pas tij dhe pse po hidhet në një kohë të caktuar. Së pari duhet të kalojë shqyrtimin bazë: A është e mundur dhe e besueshme? Pastaj pyesim veten pse u shfaq tani dhe kujt do të përfitonte.
Flisni butësisht, por mbani një shkop të madh
Çuditërisht, pretendimi për “lirimin e pengjeve për t’i dhënë fund luftës” kalon shqyrtimin fillestar në pothuajse të gjitha nivelet dhe duket i mundshëm, i besueshëm dhe madje përshtatet me modelin e sjelljes së shumë pjesëmarrësve.
Izraeli fillimisht u përgjigj me mbështetje pothuajse universale për luftën totale në Gaza, por kur kokat u ftohën pak, shumë e kuptuan se një ofensivë e madhe do të ishte jashtëzakonisht e përgjakshme për ushtrinë dhe civilët izraelitë – veçanërisht robërit e mbajtur nga Hamasi.
Pastaj erdhi mungesa e entuziazmit të komandës ushtarake për një luftë të vështirë pa objektiva të qarta ushtarake dhe politike dhe linja të sakta përgjegjësie. Çështja e mosmarrëveshjeve të mundshme brenda kabinetit izraelit mbi qëllimin e vërtetë të luftës u ngrit gjithashtu. Unë mbulova disa nga ato dilema në analizat e mia të mëparshme, por përgjigjet përfundimtare mbetën të pakapshme.
Në dritën e kësaj, iniciativa “pengjet për paqen” do të kishte kuptim nga disa këndvështrime.
Së pari, do të kënaqte dëshirat e zyrtarëve perëndimorë që fluturuan në vizita të nxituara në Izrael për të siguruar kthimin e sigurt të shtetasve të tyre.
Presidenti i SHBA Joe Biden, besnik ndaj fjalës së dëshmuar: “Fol butësisht, por mbaj një shkop të madh”, vendosi asete të rëndësishme ushtarake amerikane në Mesdhe, Oqeanin Indian dhe Lindjen e Mesme, në përputhje me mbështetjen e deklaruar për Izraelin. Në të njëjtën kohë, ai i kërkoi asaj që të vononte ofensivën tokësore dhe t’i jepte një shans negociatave të pengjeve.
Hamasi mund të pretendojë lirimin eventual të izraelitëve dhe të huajve që u desh më 7 tetor në këmbim të një qetësie në luftime, si një sukses të qartë.
Organizata, e quajtur “terroriste” nga Izraeli dhe shumë qeveri perëndimore, do të bëhej një partner në negociata edhe nëse do të mbetet armik. Ky status informal është shumë më tepër sesa Izraeli është gati ta pranojë tani. Mësohet se lirimi i dy grupeve me nga dy pengje ka ndodhur përmes ndërmjetësve, pa asnjë kontakt mes armiqve. Por transferimi i 200 robërve do të kërkonte të paktën komunikim teknik midis armiqve.
Dihet mirë se Katari po vepron si ndërmjetës, duke përmendur arsye humanitare. Por palët e tjera nga rajoni më i gjerë gjithashtu mund të përfshihen, veçanërisht Irani.
Një armik i betuar i Izraelit, ai kurrë nuk hoqi dorë nga retorika e tij e zjarrtë që i mohon atij edhe të drejtën për të ekzistuar. SHBA është e dyta në listën e armiqve të shpallur të Teheranit, por të dyja palët janë përmbajtur nga çdo lëvizje kërcënuese ushtarake gjatë këtij konflikti, duke u kufizuar në paralajmërime të paqarta.
Ministri i Jashtëm iranian Hossein Amirabdollahian sapo vizitoi Nju Jorkun ku në një fjalim në një konferencë të posaçme ministrore mbi Luftën e Gazës në OKB, ai paralajmëroi se nëse lufta do të përshkallëzohej, SHBA-të “nuk do të kursehen nga ky zjarr”.
Leximi i kujdesshëm i fjalimit të tij tregon se ai nuk ishte një kërcënim, as një njoftim i hyrjes së afërt, apo edhe të mundshme, iraniane në luftë, por si një paralajmërim i përgjithshëm diplomatik. Irani ka shumë qen në këtë luftë dhe nuk dëshiron të humbasë asnjë. Ajo do të përfitojë më së shumti nëse ndihmon, qoftë edhe indirekt, në uljen e tensioneve dhe ndalimin e përhapjes së luftës. Një Iran që mund të pajtohet me SHBA-në, qoftë edhe për një çështje të vetme dhe me një shtrirje të kufizuar, do të fitonte ndikim dhe respekt.
Do të habitesha nëse qëndrimi i Amirabdollahian në SHBA nuk do të përfshinte të paktën një takim të fshehtë jozyrtar midis tij, ose bashkëpunëtorëve të tij më të afërt, dhe homologëve të tyre amerikanë. Çdo gjë tjetër do të ishte marrëzi.
Pengje për armëpushim
Qershia mbi tortë që u jep besueshmërisë thashethemeve të “pengjeve për armëpushim” është se do ta vendoste kryeministrin izraelit Netanyahu në një pozitë të paqëndrueshme. Shumë qytetarë izraelitë e shohin atë si nxitësin kryesor të diskriminimit dhe dhunës nga të djathtët dhe kolonët izraelitë, për të cilin Hamasi ka thënë se ishte një katalizator kryesor për sulmin e 7 tetorit.
Duke formuar qeverinë e unitetit, ai siguroi një armëpushim politik të vështirë brenda Izraelit, por kjo sigurisht nuk do ta shpëtojë atë nga thirrjet shumë të zemëruara për përgjegjësi politike dhe ligjore sapo të ndalojnë luftimet. Politika e tij arrogante që shpërfilli çdo zë të arsyes ndër vite e vendosi atë në një situatë ku shumica e politikanëve dhe gjeneralëve do të duan lëkurën e tij sapo të heshtin armët.
Bibi ka dëshmuar një siklet si aleat dhe një përgjegjësi politike edhe ndaj mbrojtësve të tij. Bota do një lider izraelit që mund të jetë një ndërmjetës i ndershëm, i aftë për të marrë vendime të vështira që do të përfitonin të gjitha palët, jo vetëm një promovues i më të ashpërve në kurriz të pjesës tjetër të shoqërisë.
Nuk e di nëse thashethemet “pengje për armëpushim” do të rezultojnë të vërteta. Mund të përgënjeshtrohet brutalisht me gjak sapo komunikimet të kthehen në Gaza dhe të shohim se çfarë do të thotë aktiviteti i zgjeruar i Izraelit.
Por nëse ndodh disi, edhe pas kësaj nate, do të bindem edhe para se të zbulohen provat konkrete, dhe me kalimin e kohës do të ndodhë, se Biden zgjodhi një qetësi në luftime për çdo opsion tjetër. Ai ka nevojë për çdo pikë që mund të marrë përpara fushatës së tij të rizgjedhjes në vitin 2024 dhe do të përpiqet të ecë në atë vijë të hollë midis një suksesi diplomatik dhe mbështetjes së poshtër për Netanyahun.
Nëse rezulton se aktorë të tjerë rajonalë, vende të pritura dhe të papritura, kishin një dorë në arritjen e kësaj marrëveshjeje, Lindja e Mesme do të jetë një hap më afër, të paktën, drejt një qetësie.