Ideja e udhëtimit supersonik është hedhur sërish nga NASA, e cila llogarit se fluturimi Nju Jork-Londër mund të zgjasë jo më shumë se 90 minuta në të ardhmen.
Përgatiti: Agon Neziri
Që nga fundi i Concorde në 2003, natyrisht, fluturimi i shpejtë përtej Atlantikut ka qenë një gjë e së kaluarës. Fluturimet midis Londrës dhe Nju Jorkut zgjasin rreth tetë orë, ose shtatë në drejtimin tjetër. Rekordi aktualisht qëndron në pak më pak se pesë orë nga Nju Jorku në Londër.
Por tani, mendimi i udhëtimit supersonik është hedhur sërish – nga kush tjetër përveçse NASA-s, e cila llogarit se fluturimi Nju Jork-Londër mund të zgjasë jo më shumë se 90 minuta në të ardhmen.
Agjencia hapësinore ka konfirmuar në një postim në blog për “strategjinë e saj të shpejtësisë së lartë” se kohët e fundit ka studiuar nëse fluturimet komerciale deri në 4 Mach – mbi 3,000 milje në orë – mund të ngrihen në të ardhmen.
Studimi i Qendrës Kërkimore Glenn të NASA-s sugjeroi se tashmë ka “tregje të mundshme pasagjerësh … në rreth 50 rrugë të vendosura”. Këto rrugë ishin të kufizuara në ato transoqeanike, duke përfshirë mbi Atlantikun e Veriut dhe Paqësorin, sepse kombet, përfshirë SHBA-në, ndalojnë fluturimin mbitokësor supersonik.
Megjithatë, NASA po zhvillon një aeroplan supersonik “të qetë”, të quajtur X-59, si pjesë e misionit të saj Quesst. Agjencia shpreson që avioni i ri eventualisht mund të nxisë modifikimin e këtyre rregullave, duke hapur rrugën për avionët që fluturojnë midis 2 Mach dhe 4 Mach. Shpejtësia maksimale e Concorde ishte 2.04 Mach, ose 2,000 km në orë. Një avion që udhëton me 4 Mach mund të bëjë një kalim transatlantik në vetëm 90 minuta.
Pas studimeve, Programi i Avancuar i Mjeteve Ajrore të NASA-s (AAV) tani do të kalojë në fazën e tij të ardhshme të kërkimit për udhëtime me shpejtësi të lartë, duke kontraktuar kompanitë për të zhvilluar dizajne dhe “eksploruar mundësitë e udhëtimit ajror, për të përshkruar rreziqet dhe sfidat dhe për të identifikuar teknologjitë e nevojshme për të bërë Mach 2 udhëtimet një realitet,” tha agjencia. Do të ketë dy ekipe që do të punojnë në kërkimin: njëri i kryesuar nga Boeing, tjetri nga Northrop Grumman Aeronautics Systems. Secili do të dalë me dizajne për avionë të aftë për të mbajtur shpejtësi të lartë supersonike.
Studime të ngjashme me ato të bëra tani, të cilat u kryen një dekadë më parë, formësuan zhvillimin e avionit X-59, sipas Lori Ozoroski, menaxhere e projektit për Projektin Komercial të Teknologjisë Supersonike të NASA-s. Në të njëjtën mënyrë, shtoi ajo, studimet e reja do të “rifreskojnë ato pamje në udhërrëfyesit e teknologjisë dhe do të identifikojnë nevoja shtesë kërkimore për një gamë më të gjerë të shpejtësisë së lartë”.
Faza tjetër do të marrë në konsideratë gjithashtu “konsiderata të sigurisë, efikasitetit, ekonomike dhe shoqërore”, tha Mary Jo Long-Davis, menaxhere e Projektit të Teknologjisë Hipersonike të NASA-s, duke shtuar se “është e rëndësishme të inovojmë me përgjegjësi”.
Testet tokësore dhe një fluturim i parë testues janë planifikuar për më vonë gjatë vitit. NASA synon të ketë të dhëna të mjaftueshme për t’ua dorëzuar rregullatorëve amerikanë në vitin 2027.