Rajoni i Lindjes së Mesme, veçanërisht pjesa historikisht e cenueshme midis Sirisë dhe Turqisë, ka nxjerrë në sipërfaqe gjithë dështimin gjeopolitik, të cilit do t’ia përshkruajmë edhe mosfunksionimin e marrëdhënieve midis fuqive të mëdha, rrënimin e rendit ndërkombëtar dhe çekuilibri i qeverisjes globale, e gjithë kjo e shoqëruar me fatkeqësi natyrore.
Shkruan: Katerina Topallova
Duam apo jo, fatkeqësitë na rikujtojnë se jemi qytetarë të botës… Prandaj, ne e mbajmë me vete humanizmin tonë dhe nuk duhet të lejojmë që të shtypet apo çaktivizohet. Kjo është ajo që na bën njerëz – humaniteti! Prandaj, “madhështia e njerëzimit nuk është në të qenit njeri, por në të qenit human.” – thotë Mahatma Gandi.
Tërmetet e forta që ndodhën të hënën në Turqinë juglindore dhe pjesën veriore të Sirisë shkaktuan viktima dhe shkatërrime të mëdha me pasoja apokaliptike. Përballë fatkeqësive të rënda natyrore, shoqëria njerëzore ka zbuluar anët e saj të brishta dhe rezistuese, dhe pikërisht tërmetet janë një nga përvojat më të këqija, duke lënë vdekje dhe shkatërrimin përreth.
Skenat tronditëse pas fatkeqësive masive krijojnë gjithmonë një ndjenjë të fortë ndjeshmërie dhe komuniteti, si dhe një thirrje për solidaritet njerëzor. Dhe është pikërisht ky kuptim i aksidenteve dhe skenave tragjike që është i paçmuar dhe i rekomanduar për praktikë.
Nëse raporti i fundit i Qendrës për Kërkime mbi Epidemiologjinë e Fatkeqësive jep një paralajmërim për dëmet dhe viktimat në nivel botëror, të njëjtat shifra sot duken mjaft tronditëse dhe të frikshme. Raporti i fundit paraqet të dhëna për ndikimet e fatkeqësive natyrore (njerëzore dhe ekonomike) në nivel botëror për 20 vitet e fundit. Analizat fokusohen në tendencat dhe modelet e ndikimeve dhe se si ato ndryshojnë sipas nivelit të të ardhurave ose vendndodhjes gjeografike. Tërmetet (përfshirë cunamin, si pasojë) vranë më shumë njerëz se të gjitha llojet e tjera të fatkeqësive së bashku, duke marrë pothuajse 850,000 jetë midis 1994 dhe 2019 deri në shpërthimin e pandemisë Covid, që do të nënkuptonte një mesatare prej 79 vdekjesh për 1000 njerëz.
Ndonëse kohët e fundit njerëzimi është përballur me sfida të përbashkëta, duke filluar me pandeminë Covid, ndryshimet klimatike dhe konfliktet rajonale, ende mbetet përshtypja se mungonte solidariteti i vërtetë për t’u marrë me çështjet globale. Rajoni i Lindjes së Mesme, veçanërisht pjesa historikisht e cenueshme midis Sirisë dhe Turqisë, ka nxjerrë në sipërfaqe të gjithë dështimin gjeopolitik, të cilit do t’i atribuojmë edhe mosfunksionimin e marrëdhënieve midis fuqive të mëdha, prishjen e rendit ndërkombëtar dhe çekuilibri i qeverisjes globale, e gjithë kjo e shoqëruar me fatkeqësi natyrore.
Duke ditur se Turqia, dhe veçanërisht Siria, kanë qenë prej kohësh vende konflikti në gjeopolitikën ndërkombëtare. Pra, pak para tërmetit, gazetat botërore dolën me shqetësimin se nuk ka shumë vend për optimizëm. Pastaj për të ardhur në një situatë – nga gjeopolitik në tërmet natyror. Një numër vendesh perëndimore, duke përfshirë SHBA-në, Britaninë e Madhe, Gjermaninë dhe Francën, kanë mbyllur përkohësisht konsullatat e tyre në Stamboll ose kanë lëshuar paralajmërime sigurie për Turqinë duke përmendur “shqetësimet e sigurisë”, duke shkaktuar protesta të ashpra në Turqi, që mund të quhet gjithashtu “një tërmet diplomatik”. .” Dhe të mos harrojmë Sirinë, një vend që vuan nga një luftë për më shumë se një dekadë, një luftë që shkakton më shumë dëme sesa një tërmet.
Të dy vendet ende po luftojnë për t’u rikuperuar nga pasojat katastrofike, duke mos ardhur në vete… Deri më tani nga tërmetet kanë humbur jetën 11200 persona dhe numri është në rritje të vazhdueshme, duke mos harruar dhjetëra mijëra të lënduar. Mijëra ndërtesa dhe objekte u shndërruan gjithashtu në rrënoja.
Por tërmetet nuk janë të pazakonta për Turqinë dhe Lindjen e Mesme, duke filluar nga kohët biblike dhe duke vazhduar deri në ditët e sotme. Pjesa më e madhe e vendit shtrihet në Pllakën e Anadollit, e cila kufizohet nga dy linja të mëdha thyerjeje: çarja e Anadollit të Veriut, që kalon në të gjithë vendin nga perëndimi në lindje, dhe ajo e Anadollit Lindor, që ndodhet në Turqinë lindore, ku dhe ka ndodhur tërmeti i fundit.
Edhe pse ekzistenciale, tërmetet janë ende ngjarje të lokalizuara. Sado shkatërruese të jenë, ndikimi i tyre është rajonalizuar. Por mbi të gjitha, njerëzimi duhet të qëndrojë drejt para vetes dhe të pyesë veten: A mund të rrezikojë një tërmet gjithë njerëzimin? Në botën tonë gjithnjë e më të lidhur, a mundet një tërmet të përkeqësojë mjaftueshëm një rrezik bioteknologjik, bërthamor ose ekonomik, duke shkaktuar një sërë rrethanash që mund të çojnë në shkatërrimin e shoqërisë moderne? Pyetje legjitime, përgjigjet e të cilave do t’i kërkojmë ende me një dozë shqetësimi, sidomos pas pamjeve shkatërruese që na kanë ardhur nga Turqia dhe Siria.
Çdo herë pas një fatkeqësie, njerëzit simpatizojnë viktimat nga thellësia e zemrës së tyre dhe sinqerisht shpresojnë të ndihmojnë sa më shumë që të munden. Të shohësh gjërat me sytë e njerëzve të tjerë, të ecësh në këpucët e tyre dhe të ndjesh atë që ata ndjejnë – kjo është lidhja që vjen nga përvojat e përbashkëta që na afrojnë si qenie njerëzore. Është një pjesë e shkëlqyer e njerëzimit universal… Mizoria më e madhe është verbëria jonë e rastësishme ndaj dëshpërimit të të tjerëve. Kjo është arsyeja pse është e nevojshme të shihet fuqia e thellë e ndërtimit të një komuniteti me një të ardhme të përbashkët për njerëzimin dhe të jemi të sigurt se bota përfundimisht do të bëhet një vend më i mirë dhe më i ngrohtë.