“Nuk dua të keqkuptohem në asnjë mënyrë, por realitetin duhet ta shohim ashtu siç është. BDI-ja u formua si parti politike postkonfliktuale pas Marrëveshjes së Ohrit. Qëllimi dhe vizioni i saj ishte integrimi i shqiptarëve brenda shoqërisë së këtij shteti. Në të vërtetë, shqiptarët duke qenë një popull gati i përjashtuar nga jeta instituacionale, si një popull privat, me ardhjen e BDI-së në pushtet, ata u shndërruan në një popull institucional, në një popull shtetndërtues”, thotë Selmani.
Krijuesi Ahmet Selmani flet rrallë për politikë. Ai më shumë e sheh veten si njeri i kulturës, si poet e shkrimtar, sesa si një komentues I proceseve politike. Megjithatë, ai thotë se nuk ka ngelur “i pakontaminuar” nga politika sepse çdo njeri është një zoon politikon. Madje, Selmani një kohë të gjatë ka qenë gazetar dhe drejtues i redaksive politike, gjë që e bën një njohës të shkëlqyer të skenës politike.
Në njëp intervistë për KDP ai flet hapur për ngjarjet, sfidat dhe qëllimet e politikës në Maqedoninë e Veriut dhe jo vetëm.
KDP: Jetojmë në një shoqëri të politizuar skajshmërisht, ku gjithsecili prej nesh, direkt ose indirekt, është pjesë e saj. Ju si njeri i kulturës dhe i letërsisë, ku e shihni veten në këtë kuptim?
Ahmet Selmani: Njeriu dhe politika, sado që duken si një binom paradoksal, në esencë është një harmoni e detyrueshme, një dialektikë e pashpallur që zhvillohet vetvetiu. Aristoteli njeriun e quante zoon politikon. Prandaj, deshëm apo s’deshëm, ne të gjithë jemi qenie politike, ose, më mirë të themi, qenie të politizuara nga faktorë të ndryshëm shoqërorë. Natyrisht, edhe unë si njeri i kulturës dhe i letërsisë, ose si krijues letrar, nuk jam “i pakontaminuar” nga kjo gjë. Në shikim të parë dukem i tërhequr e i mbyllur në fushën time si një murg a si një robinson kruzo, por realisht nuk jam i tillë, e aq më pak indiferent për gjërat që ndodhin e që duhet të ndodhin brenda mjedisit shoqëror ku jetojmë. Para shumë vitesh, shkrimtari Ismail Kadare thoshte se edhe kur shkruajmë për fluturat e trëndafilat, ne bëjmë politikë. Dhe, unë i besoj kësaj për faktin se politika është materie e pshmangshme, substancë e padeterminuar. Logjika është kjo: Përderisa jemi qenie shoqërore, patjetër jemi edhe qenie politike. Pra, unë edhe kur shkruaj mendoj artistikisht, por edhe politikisht. Ndonëse duken si dy gjëra armiqësore e të papajtueshme midis tyre, prapëseprapë, është një harmoni e padukshme, ose e nënkuptueshme.
KDP: Megjithatë, jeta politike në kuptimin real është diçka tjetër, ka subjektin dhe objektin e vet. Partitë politike, pushteti, opozita etj. janë determinantët e kësaj sfere. Në këtë kuptim, çfarë mund të na thoni?
Ahmet Selmani: Çështja e organizimit politik brenda një shoqërie a shteti është çështje shumë heterogjene. Natyrisht, unë nuk po flas si pjesëmarrës në këto procese, sepse nuk jam, por si një perceptues me gjykim intelektual. Ndaj mund të them se raporti ndërmjet qytetarit dhe politikës është bërë një raport shumë aktiv dhe masiv njëkohësisht, duke u krijuar një mendësi gati kolektive se çdo gjë mund të arrihet vetëm me anë të angazhimit apo përfshirjes në politikë. Në këtë pikëpamje, është bërë një shkrirje e padiktueshme në mes qytetarit dhe votuesit. Thjesht, partitë politike tanimë gjithnjë e më tepër individin e shohin më shumë si votues sesa si qytetar. Dhe, fatkeqësisht për këtë qytetari është shumë pak i vetëdijshëm. Retorika e premtimeve është bërë formulë e njohur për të gjithë. Kjo, aq sa duket reale, po aq duket edhe ireale, për arsye se shpesh krijohet një diskrepancë në mes dëshirës dhe mundësisë. Megjithatë, mendoj se gradualisht po krijohet një efekt empirik në jetën politike, përkatësisht qytetarët gjithnjë e më shumë po shndërrohen në qytetar dhe jo në votues, duke u ndërgjegjësuar se retorika e fushatave partiake është diçka tjetër, ndërkaq programet dhe alternativat politike janë tjetër gjë. Në mes kësaj, ai përpiqet ta rreshtohet në mënyrë racionale. Sado që kjo nuk është masive, jeta pluraliste po mëson të dalë nga kjo vorbull.
KDP: Le të flasim pak për partitë politike shqiptare. Cili është observimi juaj për rolin e tyre në shoqërinë tonë?
Ahmet Selmani: Në qoftë se bëjmë një retrospektivë gjakftohtë, do të shohim se partitë politike shqiptare kanë funksionuar pa ndonjë vizion të qartë politik, prandaj edhe janë shndërruar në parti dështake bashkë me liderët e tyre. Bie fjala, PPD-ja e dikurshme e Nevzat Halilit, nga një parti masive (lëvizje), e cila herë angazhohej për shtetformësi, herë për autonomi territoriale etj., në fund u shndërrua në një gërmadhë të parëndësishme. Në kontekst të kësaj, më kujtohet kur diplomati Gert Arens pat thënë se shqiptarët nuk dinë çfarë kërkojnë. Po ashtu, edhe PDSH-ja, e cila mbulohej dhe mbahej me emrin e Arbën Xhaferit, pas vdekjes së tij u shndërrua në një subjekt tragjikomik. Në këtë mozaik, pa dashur që të bëj tifozin apo simpatizantin e dikujt, realisht mendoj se vetëm BDI-ja arriti të mbijetojë me sukses në skenën politike. Pavarësisht nga situatat e vështira e të pafavorshme, ajo e ruajti qenien e vet në kuptimin organizativ dhe në atë politik.
KDP: Me këtë doni të thoni se vetëm BDI-ja ka qenë e suksesshme me rolin e saj?
Ahmet Selmani: Nuk dua të keqkuptohem në asnjë mënyrë, por realitetin duhet ta shohim ashtu siç është. BDI-ja u formua si parti politike postkonfliktuale pas Marrëveshjes së Ohrit. Qëllimi dhe vizioni i saj ishte integrimi i shqiptarëve brenda shoqërisë së këtij shteti. Në të vërtetë, shqiptarët duke qenë një popull gati i përjashtuar nga jeta instituacionale, si një popull privat, me ardhjen e BDI-së në pushtet, ata u shndërruan në një popull institucional, në një popull shtetndërtues. Pra, përfshirja dhe integrimi i tyre në strukturat shtetërore, në administratë, në institucione arsimore, shkencore e kudo tjetër, e ndryshoi rrënjësisht imazhin e tyre, por edhe të shtetit në përgjithësi. Mund të thuhet se filloi një epokë e re e demokracisë në këtë shtet.
KDP: Duket shumë e përgjithësuar kjo, a mund ta ilustroni më konkretisht?
Ahmet Selmani: Pa asnjë dyshim, shembujt janë të shumtë. Nuk është as lavdëratë e as glorifikim të përmendet, bie fjala, pranimi i Kosovës si shtet i pavarur, legalizimi i Universitetit të Tetovës, formimi i Universitetit “Nënë Tereza”, përfshirja e qindra e mijëra shqiptarëve në administratën shtetërore, në polici, në ushtri, marrja e posteve të larta shtetërore, siç është kryetari i Kuvendit të RMV-së, ministri i Punëve të Jashtme, ministri i Punëve të Brendshme, ministri i Mbrojtjes etj. Me këtë u thye fobia se shqiptarët e rrezikojnë shtetin. Përkundrazi, u dëshmua se shqiptarët dinë të jenë konstruktivë dhe ndërtues normal të këtij shteti. Sado që kjo duket formale, semantika është esenciale. Mbi të gjitha, këtu dua ta përmend edhe miratimin e Ligjit të Përdorimit të Gjuhëve, me të cilin shqipja u avancua dukshëm në përdorimin e saj zyrtar. Mjafton formimi i Agjencisë së Zbatimit të Gjuhës Shqipe dhe Inspektorati i Përdorimit të Gjuhëve, si dy institucione të veçanta të cilat përpiqen që gjuhën shqipe ta faktorizojnë në përdorim zyrtar. Gjithsesi, ky është një proces i gjatë që kërkon shumë punë e angazhim, por e rëndësishme është se po ec përpara. Duhet të kuptojmë se gjuha shqipe është elementi kryesor i identitetit shqiptar. Tanimë ajo po merr frymë gjithandej, po shfaqet e rishfaqet pa u ndalur, si dëshmi se këtu flitet edhe shqip, se ka shqiptarë.
KDP: Megjithatë, BDI-ja gjatë viteve të fundit u ndodh në shënjestër të shumë subjekteve politike, duke e kritikuar ashpër për veprimet e saj?
Ahmet Selmani: Pa dashur të bëj avokatin e saj, mendoj se sulmet, etiketimet, kritikat, vërejtjet, por edhe fushatat e gjera janë punë e çdo opozite. Megjithatë, ka një gjë thelbësore që duhet të merret parasysh. Asnjë subjekti politik opozitar nuk i mjafton vetëm kriticizmi pa ofruar njëkohësisht edhe alternativën e vet politike. Për fat të keq, në mjedisin tonë, pothuajse të gjitha partitë opozitare janë marrë vetëm me etiketime e denoncime, por jo edhe me ofrimin e alternativave e zgjidhjeve të problemeve ekzistuese. Nëse një parti politike e bën moto të saj zhdukjen e BDI-së nga skena politike, kjo është një tendencë djallëzore dhe utopi e çuditshme. Në këtë fushatë nuk u përfshinë vetëm partitë politike, por edhe shumë individë të ashtuquajtur analistë, profesorë universitarë, lobues të paguar etj., të cilët funksiononin si zëdhënës të partive politike ose qarqeve maqedonase. Megjithatë, realiteti dëshmoi se nuk arritën ta mposhtin BDI-së as pas dy dhjetëvjeçarësh, pavarësisht nga fraksionet e shkëputura, sulmet dhe fushatat kundër saj. Kjo nuk do të thotë se nuk ka bërë gabime, por nihilizmi i skajshëm ndaj saj është tepër tendencioz.
KDP: Kush mendoni se ka merita për këtë, anëtarësia e apo lideri i kësaj partie?
Ahmet Selmani: Që t’i bie troç; asnjë parti nuk bëhet pa lider të mirë. Prandaj, lideri i BDI-së është i pakontestueshëm në këtë aspekt. Ai ka ditur gjithmonë të shohë më larg se të tjerët; të jetë i matur e i urtë në situata të ndërlikuara, madje edhe kur shtinin me armë kundër tij, ai thoshte se nuk kishte plumba për shqiptarët. Roli i Ali Ahmetit në afrimin e faktorit shqiptar ka qenë i vazhdueshëm, pavarësisht nga përçarjet dhe kundërvëniet e shumta. Ai ka dëshmuar se është njeri shumë i përgjegjshëm përballë rrethanave të ndërlikuara, përballë sfidave globale, kombëtare, shtetërore etj. Kjo mund të duket si grackë apologjike, por kujtesa ime dëshmon qartë se ai është lider i vërtetë i cili vazhdon ta sundojë skenën politike shqiptare dhe më gjerë.
KDP: Ndryshe nga kjo që thoni ju, atë e kanë etiketuar me lloj-lloj epitetesh e mallkimesh të rënda?
Ahmet Selmani: Është e vërtetë se ai është ndodhur shpesh përballë sulmesh e etiketimesh të rënda e të pandershme. Është krahasuar me Rrahman Morinën, Esad Pashë Toptanin, madje edhe me Millosheviqin. Është quajtur edhe udbash. Por këto janë gjëra që kanë përfunduar në plehun e turpit shqiptar. Nuk ka asgjë të keqe të kritikohet një lider për punën e tij, por kur kjo bëhet në mënyrë staliniste, atëherë cilësohet si patologji e shëmtuar. Me sa më kujtohet, etiketimi i parë i Ali Ahmetit si Rrahman Morinë pat ardhur nga ish-sekretari i LSDM-së, Gjorgji Spasov, e pastaj disa shqiptarë vetëm e patën përsëritur si papagajtë e Nembrotit duke u krekosur deri në delir, sikur e kanë zbuluar armikun. Si mund të etiketohet kështu një njeri i cili e la mirëqenien dhe komoditetin e tij që kishte jashtë vendit dhe erdhi e u fut në zjarr për t’i nxjerrë shqiptarët nga katandisja e gjatë? Jam plotësisht i vetëdijshëm se kjo duket si një apologji politike, por e vërteta është e këtillë. Problemi është se gjërat duhet të shihen jashtë dritares partiake.
KDP: Si mendoni, a tradhton Ali Ahmeti?
Ahmet Selmani: Shikoni, unë nuk krijoj kult për asnjë individ, por po flas ashtu siç është e vërteta. Unë jam shumë i sinqertë në këtë që e them. Fjala tradhti është shumë e rëndë, por mjerisht shumë lehtë e shqiptueshme te shqiptarët. Brenda natës të bëjnë hero dhe tradhtar njëkohësisht. Megjithatë, unë kam bindjen e plotë se nëse vjen puna deri te tradhtia, Ali Ahmeti do të jetë shqiptari i fundit që do të tradhtojë, të gjithë të tjerët do të tradhtojnë para tij.