Në një seri videosh, shefi i dënuar i mfias së Turqisë Sedat Peker bëri akuza kundër figurave kryesore të partisë qeverisëse. Pretendimet e Pekerit kanë arritur gjithnjë e më afër zemrës së qeverisë.
Shkruan: Patrick Keddie dhe Umut Uras / AJ
Miliona Turq janë ngjitur në kanalin YouTube të shefit të dënuar të mafisë së Turqisë Sedat Peker, duke kapur kombin dhe duke trazuar qeverinë. Në një seri videosh, të bëra me sa duket në mërgim, Peker bëri një seri akuzash të egra dhe të pabazuara kundër disa individëve të shquar – përfshirë figurat kryesore në Partinë në Drejtësi dhe Zhvillim (AK Parti) në Turqi – duke filluar nga vrasja e te përdhunimi, kontrabanda e drogës, korrupsioni , dhe roli i krimit të organizuar në makinacionet politike dhe dhunën. Të gjitha akuzat janë mohuar me forcë nga të akuzuarit.
Tetë videot kanë pasur më shumë se 60 milion shikime dhe pretendimet e Peker kanë arritur gjithnjë e më afër zemrës së qeverisë.
Ata gjithashtu kanë ngritur pyetje të reja në lidhje me pretendimet e lidhjeve midis shtetit dhe krimit të organizuar, të cilat shumë kishin besuar se ishin dërguar kryesisht në disa nga periudhat më të errëta në historinë e Turqisë.
Pretendimet e Peker
Peker, 49 vjeç, u bë i njohur në vitet 1990 si një gangster i njohur për zhvatje dhe dhunë, i cili, si shumë figura kryesore të mafies turke, ka mbështetur pikëpamjet nacionaliste turke të ekstremit të djathtë.
Ai ishte në burg nga 2005 në 2014 për një sërë akuzash, përfshirë formimin dhe udhëheqjen e një organizate kriminale.
Pas lirimit të tij, Peker u bë një mbështetës i flaktë i Presidentit Rexhep Tajip Erdogan.
Ai organizoi tubime për Partinë AK të Erdoganit në një kohë kur presidenti po përqafonte gjithnjë e më shumë nacionalizmin turk dhe botëkuptimin e Partisë së Lëvizjes Nacionaliste të ekstremit të djathtë (MHP), mbështetja e së cilës mundësoi që AK Partia të ketë shumicën e saj parlamentare.
Peker kërcënoi gjithashtu kritikët e qeverisë dhe tha se ai do të bënte “dush” në gjakun e akademikëve të cilët kishin nënshkruar një peticion në 2016 duke bërë thirrje për t’i dhënë fund luftimeve midis forcave të sigurisë dhe Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK) në qytetet e Turqisë juglindore.
Megjithatë, ai vazhdoi të fitonte çmime të mëdha biznesi dhe filantropie.
Peker tha se ai u largua nga Turqia në vitin 2020 për të shmangur ndjekjen penale dhe, pasi thuhet se kaloi kohë në Evropën Lindore, tani pretendon të jetojë në Emiratet e Bashkuara Arabe.
Zyra e kryeprokurorit publik në Ankara lëshoi një urdhër të ri arrestimi për Peker të mërkurën.
Ai akuzoi policinë turke për keqtrajtim të gruas dhe vajzave të tij në një bastisje në shtëpinë e familjes muajin e kaluar dhe filloi të postonte videot në 2 maj.
Peker ka transmetuar nga një vend që supozohet se është një hotel në Dubai. Shpesh i veshur me një këmishë me qafë të hapur që shfaq një medalion, Peker është garrues, i etur për të hequr referencat për filozofët dhe shkrimtarët, dhe i shpejtë për të qeshur dhe për kthesat kërcënuese.
Ai u mburr në një video se armiqtë e tij “do të munden nga një tripod dhe një aparat fotografik”.
Ndërsa shihet të hedhë shikimin në shënime ndërsa flet, ai nuk ka dhënë prova dokumentare për të mbështetur ndonjë nga pretendimet e tij deri më tani.
Ndër pretendimet më serioze është se Mehmet Agar, një ish-ministër i Brendshëm, ishte përgjegjës në vitet 1990 për një serie vrasjesh politike – përfshirë dy gazetarë të njohur – si dhe trafikut të drogës më të fundit dhe marrjes së paligjshme të një marine në vendpushimin më të mirë të Egjeut.
Peker gjithashtu akuzoi djalin e ish-ministrit Tolga Agar, një parlamentar aktual i AK Partisë, për përfshirje në një përdhunim dhe në vdekjen e dyshimtë të një gazetari kazak.
Mehmet i quajti akuzat “të gjitha gënjeshtra” dhe mirëpriti një hetim.
“As unë, as djali im nuk kemi të bëjmë me asgjë të paligjshme ose të pamoralshme,” tha ai.
Tolga, duke refuzuar “shpifjen”, tha se nuk e njihte gazetarin në fjalë, se vdekja ishte hetuar dhe çështja u mbyll.
Peker gjithashtu pohoi se Erkan Yilidirm, djali i ish-kryeministrit Binali Yildirim, shkoi në Venezuelë për të vendosur një rrugë të kontrabandës së drogës.
Binali tha se akuzat janë “absolutisht shpifje, ne i refuzojmë me forcë ato” dhe se djali i tij shkoi në Venezuelë për të siguruar mjete trstimi dhe maska anti COVID.
Ministri i fuqishëm i Brendshëm i Turqisë, Suleyman Soylu, i shpallur gjerësisht si një figurë kryesore e AK Partisë për të pasuar përfundimisht Erdoganin, është bërë objektivi kryesor i Peker.
Peker pretendoi se kishte pasur lidhje të ngushta me Soylu, i cili dyshohet se i siguroi atij mbrojtje policore dhe e informoi për një hetim në aktivitetet e tij. Peker gjithashtu pretendoi se Soylu kërkoi ndihmën e tij për të çuar më tej karrierën e tij të hershme politike dhe në një luftë për pushtet kundër një klike rivale të Partisë AK të udhëhequr nga dhëndri i Erdoganit, ish-ministri i financave Berat Albayrak.
Soylu i quajti akuzat “gënjeshtra të neveritshme” dhe tha se ai ishte në shënjestër për shkak të luftës së tij kundër krimit të organizuar dhe “terrorit”.
Peker nuk ka ngritur asnjë akuzë kundër Erdoganit, të cilit ai i është referuar me fjalë të respektueshme.
Presidenti turk komentoi akuzat për herë të parë të mërkurën, duke thënë se pretendimet e Peker ishin një komplot kundër Turqisë.
“Askush nuk duhet të dyshojë se ne do ta prishim këtë operacion,” tha Erdogan në një fjalim para anëtarëve të AK Partisë. “Ne do t’i ndjekim anëtarët e bandave kriminale kudo në botë ku ata ikin.”
Jehona e skandaleve të së kaluarës
Ndërsa qeveria mund të ketë shpresuar që zemërimi rreth pretendimeve të Pekerit do të shuhet shpejt, videot e tij kanë fituar audiencë më të madhe.
Galip Dalay, një anëtar i Institutit Gjerman për Çështjet Ndërkombëtare dhe të Sigurisë dhe në Brookings Doha Center, i tha Al Jazeera se, si dhe natyra e pretendimeve, videot kanë pasur një ndikim kaq të fortë sepse Peker ka treguar një talent për dramë dhe ai e ka implikuar veten në disa prej akuzave – duke përfshirë një pretendim se ai organizoi një sulm të vitit 2015 ndaj zyrave të gazetës Hurriyet me urdhër të një politikani të panjohur të AK Partisë.
“Peker nuk pretendon të jetë i pastër në serinë e krimeve të pretenduara për të cilat flet … kjo rrit besueshmërinë e tij në sytë e publikut,” tha Dalay.
Ryan Gingeras, një profesor në Shkollën Pasuniversitare Detare dhe autor i një libri mbi krimin e organizuar në Turqi, i tha Al Jazeera se akuzat po rezonojnë pas viteve të rënies së besimit në institucionet turke – duke përfshirë mediat me shumicë pro-qeveritare, e cila ka kryesisht injoroi skandalin deri në ditët e fundit.
“Unë mendoj se kjo ilustron krizën e besimit në vend, në kuptimin që këtu keni këtë djalë i cili po derdh‘ të vërtetën ‘në një medium që njerëzit zakonisht i besojnë mediave të tjera”, tha ai.
Por Merve Sebnem Oruc, një kolumnist në gazetën Daily Sabah, tha se interesi për historinë mund të jetë rritur fillimisht sepse njerëzit dëshironin ndonjë eksitim ndërsa ishin të qëndruar në shtëpi gjatë pandemisë, dhe gjithashtu sepse politikanët e opozitës dhe media e opozitës kanë ndarë akuzat e Peker në mënyrë kritike.
“Njerëzit u inkurajuan të besonin atë që ai tha pa e vënë në dyshim atë,” i tha Oruc Al Jazeera. “Por sfondi i këtij njeriu me hije tregon se nuk mund t’i besohet”.
Pretendimet e Peker gjithashtu kanë krahasuar skandalin Susurluk të viteve 1990 në të cilin një shef policie dhe një sulmues i mafies në kërkim u vranë dhe një ligjvënës turk u plagos në një aksident automobilistik.
Një hetim i mëvonshëm parlamentar në vitin 1998 detajonte lidhjet e “shtetit të thellë” midis krimit të organizuar, kontrabandës së heroinës dhe vrasjeve politike të kryera në bashkëpunim me forcat turke të sigurisë nga vitet 1970 deri në vitet 1990.
Skandali më vonë çoi në ndjekje penale – përfshirë Mehmetin në 2011, i cili vuajti një dënim pesë-vjeçar për krijimin e një organizate kriminale.
Soner Cagaptay, drejtor i programit turk të kërkimit në Institutin e Uashingtonit për Politikën e Lindjes së Afërt, i tha Al Jazeera se një pjesë e imazhit së Partisë AK kur mori pushtetin për herë të parë në vitin 2002 ishte pastërtia dhe premtimi për fund të të korruptuarve të Turqisë dhe të politikës së errët.
Ai tha se shumë njerëz tani besojnë se “ai lloj korrupsioni nuk është zhdukur në të vërtetë, ai është ende atje, ai thjesht u fsheh nën qilim” dhe se skandali mund të ekspozojë sundimin e AK Partisë si “një Susurluk – pasurimi i vetvetes dhe lidhjet me botën e nëndheshme të fshehura pas një fasade të ideologjisë ”.
Të mërkurën, AK Partia dhe MHP hodhën poshtë një nismë parlamentare të opozitës për një hetim, ndërkohë prokurorët turq ende nuk kanë hetuar pretendimet e Peker.
Gingeras tha se akuzat mund të rezonojnë vetëm tek njerëzit që tashmë kundërshtojnë qeverinë.
“Unë marr mësime të ngjashme nga skandalet e mëparshme të drejtuara nga interneti, ku njerëzit që e kapnin atë ishin tashmë cinikë ndaj Erdoganit, dhe kjo thjesht e konfirmoi atë paragjykim,” tha ai.
Peker, ndërkohë, ka premtuar të diskutojë në detaje edhe presidentin në videon e tij të ardhshme.
Përktheu: KDP