E hënë, 28 Prill, 2025

G7 PËR MARRËVESHJE PRISHTINË-BEOGRAD DHE NISJE TË BISEDIMEVE PËR SHKUPIN E TIRANËN

Mesazhe të qarta për Ballkanin Perëndimor, Rusinë, Kinën, Iranin dhe tema tjera globale u dhanë nga ministrat e jashtëm të vendeve të G7, një grup ku bëjnë pjesë Mbretëria e Bashkuar, Gjermania, SHBA, Franca, Italia, Japonia dhe Kanadaja, njofton KDP.

Ministrat e këtij grupi u mblodhën në Londër gjatë kësaj jave, në takimin e parë fizik që nga fillimi i pandemisë së koronavirusit të ri.

Ata u zotuan se “do të punojmë së bashku, me vendet partnere dhe brenda sistemit multilateral, për të formuar një të ardhme më të pastër, më të lirë, më të drejtë dhe më të sigurt për planetin.”

Për Ballkanin Perëndimor: “Ne riafirmojmë angazhimin tonë të përbashkët për sigurinë, rimëkëmbjen ekonomike dhe perspektivën evropiane të gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor si një investim thelbësor për paqen dhe stabilitetin. Ne theksojmë rëndësinë e avancimit të reformave të nevojshme të brendshme, veçanërisht në sundimin e ligjit, duke përfshirë trajtimin e krimit të organizuar, financave të paligjshme dhe korrupsionit, me veprime të ashpra të ndërmarra kundër çështjeve më të rënda. Prandaj, ne mbështesim hapjen zyrtare të negociatave të pranimit në BE me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut. Ne mbështesim progresin e mëtejshëm në bashkëpunimin rajonal veçanërisht përmes Tregut të Përbashkët Rajonal, Agjendës së Gjelbër për Ballkanin Perëndimor dhe Procesit të Berlinit. Ne i nxisim Kosovën dhe Serbinë që të angazhohen në mënyrë konstruktive në negociata në kuadër të dialogut të lehtësuar nga BE dhe të normalizojnë plotësisht marrëdhëniet e tyre përmes një marrëveshje gjithëpërfshirëse dhe ligjërisht të detyrueshme që kontribuon në stabilitetin rajonal. Ne mbështesim zbatimin e agjendës së reformave në lidhje me negociatat e pranimit në BE me Malin e Zi dhe Serbinë. Ne u bëjmë thirrje vendeve në rajon të zgjerojnë hapësirën e brendshme politike dhe të përmirësojnë mjedisin për shoqërinë civile dhe mediat e pavarura. Spekulimet e pajustifikuara rreth ndryshimeve të kufijve përgjatë vijave etnike nuk janë zgjidhje për sfidat me të cilat përballet rajoni. Ndryshime të tilla do të përbëjnë një kërcënim për sigurinë rajonale. Ne e hedhim poshtë vendosmërisht çdo përpjekje për të minuar integritetin territorial të Bosnjë dhe Hercegovinës. Ne i nxisim të gjitha palët në Bosnjë dhe Hercegovinë të bien dakord dhe të zbatojnë, reforma elektorale dhe të kufizuara kushtetuese, për të zbatuar gjykimet e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut dhe për të punuar ngushtë me Zyrën e OSBE-së për Institucionet Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut dhe Komisionin e Venecias për të lëvizur vendi më afër realizimit të aspiratave të tij demokratike. Ne mirëpresim kandidaturën e Christian Schmidt si Përfaqësues i Lartë në Bosnjë dhe Hercegovinë.”

Për rolin e Rusisë: “Ne jemi thellësisht të shqetësuar se modeli negativ i sjelljes së papërgjegjshme dhe destabilizuese të Rusisë vazhdon. Kjo përfshin grumbullimin e madh të forcave ushtarake ruse në kufijtë e Ukrainës dhe në Krimesë të aneksuar në mënyrë të paligjshme, aktivitetet e saj malinje që synojnë minimin e sistemeve demokratike të vendeve të tjera, veprimtarinë e saj dashakeqe kibernetike dhe përdorimin e dezinformimit. Ne shprehim solidaritetin e plotë me të gjithë partnerët e prekur nga veprimet e lidhura me shërbimet e inteligjencës ruse kundër interesave dhe sigurisë së tyre, të cilat do të vazhdojnë të ballafaqohen me vendosmërinë më të fortë. Ne vërejmë me keqardhje përkeqësimin e marrëdhënieve të Rusisë me vendet perëndimore dhe theksojmë rëndësinë e respektimit të Konventës së Vjenës për marrëdhëniet diplomatike si themeli thelbësor i marrëdhënieve diplomatike midis shteteve.

Ne kujtojmë deklaratën tonë të përbashkët të 26 janarit mbi arrestimin, dënimin dhe paraburgimin për akuza të motivuara politikisht të Alexey Navalny, si dhe dënimin tonë të helmimit të tij në territorin rus me një agjent nervor kimik të shkallës ushtarake të “Novichok”. Çdo përdorim i armëve kimike është i papranueshëm dhe bie ndesh me normat ndërkombëtare kundër përdorimit të armëve të tilla. Në dritën e detyrimeve të Rusisë sipas Konventës së Armëve Kimike, ne e nxisim Rusinë të hetojë dhe shpjegojë me besueshmëri përdorimin e një arme kimike në tokën e saj pa vonesa të mëtejshme. Duhet të ketë përgjegjësi për ata që përdorin armë kimike.

Ne mbetemi thellësisht të shqetësuar për përkeqësimin e situatës së të drejtave të njeriut në Rusi dhe goditjen sistematike të zërave të opozitës, mbrojtësve të të drejtave të njeriut, shoqërisë civile të pavarur dhe mediave.

Ne përsërisim interesin tonë për marrëdhënie të qëndrueshme dhe të parashikueshme me Rusinë. Sidoqoftë, ne do të vazhdojmë të forcojmë aftësitë tona kolektive dhe të partnerëve tanë për të adresuar dhe parandaluar sjelljen ruse që po kërcënon rendin ndërkombëtar të bazuar në rregulla, përfshirë këtu edhe fushat e sigurisë dhe dezinformimit të hapësirës kibernetike. Ne do të vazhdojmë të angazhohemi me Rusinë në adresimin e krizave rajonale dhe sfidave globale me interes të përbashkët siç janë ndryshimi i klimës; kontrollin e armëve, çarmatimin dhe mospërhapjen e armëve; dhe zhvillimin paqësor, të qëndrueshëm ekonomik dhe mbrojtjen e mjedisit në Arktik.”

Për Kinën: “Ne inkurajojmë Kinën, si një fuqi e madhe dhe ekonomi me aftësi të përparuar teknologjike, të marrë pjesë në mënyrë konstruktive në sistemin ndërkombëtar të bazuar në rregulla. Është në të gjitha interesat tona, duke përfshirë edhe Kinën, të ndërmarrim veprime që adresojnë sfidat globale, përfshirë ndryshimin e klimës dhe humbjen e biodiversitetit, për të promovuar rimëkëmbjen ekonomike nga COVID-19 dhe për të mbështetur luftën kundër pandemisë aktuale dhe për të parandaluar ato në të ardhmen. Ne kërkojmë mundësi për të punuar me Kinën për të promovuar paqen, sigurinë dhe prosperitetin rajonal dhe global.

Në përputhje me detyrimet e saj sipas ligjit ndërkombëtar dhe kombëtar, ne i bëjmë thirrje Kinës që të respektojë të drejtat e njeriut dhe liritë themelore. Ne vazhdojmë të shqetësohemi thellë për shkeljet dhe abuzimet e të drejtave të njeriut në Xinjiang dhe në Tibet, veçanërisht shënjestrimi i Ujgurëve, anëtarëve të grupeve të tjera të pakicave etnike dhe fetare, dhe ekzistenca e një rrjeti në shkallë të gjerë kampesh “riedukimi politik” , dhe raportet e sistemeve të punës së detyruar dhe sterilizimit të detyruar. Ne jemi dakord për rëndësinë e trajtimit të rasteve të punës së detyruar përmes mjeteve tona të disponueshme shtëpiake, përfshirë përmes ngritjes së vetëdijes dhe sigurimit të këshillave dhe mbështetjes për komunitetet tona të biznesit. Ne mbështesim fuqimisht hyrjen e pavarur dhe të pakufizuar në Xinjiang për të hetuar situatën në terren. Ne vazhdojmë të bëjmë thirrje për një qasje të tillë për Komisionerin e Lartë të KB për të Drejtat e Njeriut.

Ne kujtojmë deklaratën tonë të 12 Marsit dhe mbetemi shumë të shqetësuar nga vendimi i Kinës për të gërryer elementet demokratike të sistemit zgjedhor në Hong Kong. Ne i bëjmë thirrje Kinës që të veprojë në përputhje me angazhimet e saj ndërkombëtare dhe detyrimet e saj ligjore, duke përfshirë ato të parashikuara në Deklaratën e Përbashkët Sino-Britanike dhe Ligjin Themelor dhe të respektojë shkallën e lartë të autonomisë dhe të drejtave dhe lirive të Hong Kongut. Ne i bëjmë thirrje Kinës dhe autoriteteve të Hong Kongut që t’i japin fund shënjestrimit të atyre që mbrojnë të drejtat dhe liritë dhe vlerat demokratike, të mbështesin pavarësinë e sistemit gjyqësor dhe të sigurojnë që çështjet të mos transferohen në territorin e kontinentit.

Si kombe që mbështesin shoqëritë e hapura dhe tregtinë e lirë dhe të ndershme të zhvilluar brenda një sistemi rregullash dhe standardesh ndërkombëtare transparente dhe të parashikueshme, ne jemi të bashkuar në shqetësimin tonë në lidhje me praktikat që minojnë sisteme të tilla të lira dhe të drejta ekonomike, përfshirë tregtinë, investimet dhe zhvillimin financave. Ne do të punojmë kolektivisht për të nxitur qëndrueshmërinë ekonomike globale përballë politikave dhe praktikave ekonomike arbitrare, shtrënguese. Ne e nxisim Kinën të marrë dhe përmbushë detyrimet dhe përgjegjësitë në përpjesëtim me rolin e saj ekonomik global.

Ne e inkurajojmë Kinën të mbështesë angazhimet e saj për të vepruar me përgjegjësi në hapësirën kibernetike, duke përfshirë përmbajtjen nga kryerja ose mbështetja e vjedhjes së pronës intelektuale të mundësuar nga kiberneti.

Për të forcuar bashkëpunimin global për çështje me interes për të gjithë ne besojmë se është jetike të sigurohen procese gjithëpërfshirëse në organizatat ndërkombëtare. Ne mbështesim pjesëmarrjen kuptimplotë të Tajvanit në forume të Organizatës Botërore të Shëndetësisë dhe Asamblenë Botërore të Shëndetit. Komuniteti ndërkombëtar duhet të jetë në gjendje të përfitojë nga përvoja e të gjithë partnerëve, përfshirë kontributin e suksesshëm të Tajvanit në trajtimin e pandemisë COVID-19.”

Për Iranin: “Ne jemi të përkushtuar për të siguruar që Irani nuk do të zhvillojë kurrë armë bërthamore. Ne mirëpresim diskutimet thelbësore midis pjesëmarrësve të JCPoA, dhe veçmas me Shtetet e Bashkuara, për të arritur një kthim të ndërsjellë të pajtueshmërisë me JCPoA nga Shtetet e Bashkuara dhe Irani. JCPoA mbetet mënyra më e mirë për të siguruar natyrën ekskluzivisht paqësore të programit bërthamor të Iranit. Është jetike që Irani të ruajë hapësirën për këto diskutime duke shmangur ndonjë përshkallëzim të mëtejshëm. Veprimet e fundit iraniane janë zhvillime shumë serioze dhe një çështje shqetësuese e thellë. Ata nuk kanë ndonjë kërkesë të besueshme civile dhe kanë pasoja veçanërisht të rënda. Ne mbështesim fuqimisht Agjencinë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA) në punën e saj thelbësore të monitorimit dhe verifikimit për të ndihmuar në sigurimin e pajtueshmërisë së Iranit me detyrimet e masave mbrojtëse të lidhura me NPT, si dhe angazhimet e tij të tjera. Një JCPoA e restauruar dhe e zbatuar plotësisht mund të hapë rrugën për të adresuar më tej shqetësimet rajonale dhe të sigurisë, duke përfshirë mbështetjen e regjimit të mospërhapjes. Ne dënojmë mbështetjen e Iranit për forcat e përfaqësimit dhe aktorët e armatosur jo-shtetërorë, duke përfshirë përmes financimit, trajnimit dhe përhapjes së teknologjisë dhe armëve të raketave. Ne i bëjmë thirrje Iranit të ndalojë të gjitha aktivitetet e raketave balistike në kundërshtim me RKSKB 2231, të përmbahet nga veprimet destabilizuese dhe të luajë një rol konstruktiv në nxitjen e stabilitetit rajonal dhe paqes. Ne mbështesim përpjekjet për të siguruar një hetim të plotë dhe të besueshëm mbi tragjedinë e Fluturimit 752 të Aviacionit Ndërkombëtar të Ukrainës për ta mbajtur Iranin përgjegjës. Ne jemi thellësisht të shqetësuar nga shkeljet e vazhdueshme të të drejtave të njeriut dhe abuzimet në Iran, përfshirë ato që ndikojnë në ushtrimin e së drejtës për lirinë e tubimit paqësor, lirinë e asociimit, lirinë e fesë ose besimit dhe lirinë e shprehjes. Shtetasit e huaj dhe të dyfishtë dhe mbrojtësit e të drejtave të njeriut janë përballur me arrestime arbitrare, paraburgime dhe dënime të gjata me burg dhe duhet të lirohen.”

Të fundit