Autor: Olivér Várhelyi
Në maj, kryeqyteti kroat Zagreb do të priste samitin e Bashkimit Evropian – Ballkanit Perëndimor, ku udhëheqësit ishin midis të tjerëve për qëllim të miratimit të një plani ekonomik dhe investimi për rajonin. Ky plan është një nga tre fillesat e qasjes së re që Komisioni Evropian zhvilloi për rajonin, për të plotësuar dy të parat: metodologjinë e rishikuar për zgjerimin e BE-së, të cilën Komisioni e paraqiti në shkurt për të rikthyer besueshmërinë në një nga politikat më të rëndësishmet të BE-së, dhe vendimi për të hapur bisedimet e pranimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, të miratuar nga krerët e BE-së në mars, së bashku me metodologjinë e rishikuar.
Pandemia e COVID-19 nuk e hodhi poshtë këtë plan të parashtruar me kujdes: nuk ndryshoi qëllimin, ambicien dhe vendosmërinë tonë. Kjo mund të kishte ndodhur me lehtësi: pandemia goditi me forcë Bashkimin Evropian dhe tërë kontinentin dhe shkaktoi një humbje të paimagjinueshme të jetës. Komisioni mori masa të jashtëzakonshme për të mbështetur dhe ndihmuar shtetet anëtare në adresimin e krizës, për të shpëtuar jetë, për të mbrojtur sistemet shëndetësore dhe për të zbutur ndikimin socio-ekonomik. Por në të njëjtën kohë Komisioni ishte i qartë se pandemia mund të mposhtet vetëm me veprim global dhe duke punuar me partnerë.
Askund nuk ishte kjo më e qartë se në Ballkanin Perëndimor, një rajon në zemër të Evropës dhe i rrethuar plotësisht nga Shtetet Anëtare të BE-së. Ballkani Perëndimor ishte rajoni i parë ku edhe ky mendim u bë aksion. Pas ditëve të para të vështira, Komisioni ndërmori masa konkrete tashmë në pjesën e dytë të marsit për të ofruar mbështetje për të gjithë partnerët në rajon – Shqipëri, Bosnje dhe Hercegovinë, Kosovë, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia. Masat mbuluan mbështetjen për nevojat e menjëhershme, si dhe rimëkëmbjen e ekonomisë, dhe ato financiare tani janë të pashembullta me 3,3 miliardë euro grante dhe kredi.
Ky solidaritet i paparë nuk mbaroi këtu: duke pasur parasysh perspektivën e saj evropiane, BE-ja po e trajton Ballkanin Perëndimor si partner të privilegjuar duke i dhënë qasje në shumë nisma dhe instrumente për Shtetet Anëtare. Ne i kemi ftuar qeveritë që të bashkohen me marrëveshjen e prokurimit të BE-së për pajisje mjekësore, e përjashtuan rajonin nga autorizimi i eksportit, ndërsa korsitë e gjelbra për të lehtësuar transportin e mallrave u shtrinë në kufijtë me rajonin dhe brenda tij. Rajoni është i lidhur me organet shëndetësore përkatëse të BE dhe vendet në negociata do të jenë në gjendje të përfitojnë nga fondi i solidaritetit i BE-së. Në të njëjtën kohë, BE vlerësoi mbështetjen që mori nga partnerët e Ballkanit Perëndimor me personel mjekësor dhe pajisje.
Samiti i Zagrebit tani po shkon përpara si një takim video, por ai po shkon përpara. Ne hymë së bashku në këtë krizë dhe duhet të dalim së bashku. Ne do të mbështesim rimëkëmbjen ekonomike të rajonit që do të sjellë në të njëjtën kohë partnerët në BE. Ekonomitë tona janë të integruara ngushtë, dhe plani ekonomik dhe investimi që pritet tani në pjesën e dytë të këtij viti do të jenë edhe më të rëndësishme. Qëllimi i tij do të jetë nxitja e rimëkëmbjes afatgjatë, modernizimi i ekonomive, rritja e ekonomisë, mbështetja e reformave të nevojshme në rrugën e BE-së, dhe kështu fillimi i mbylljes së hendekut të zhvillimit dhe sjellja e përfitimeve për njerëzit më shpejt.
Plani do të përqendrohet në lidhjen, në veçanti në transport dhe energji, dhe ekonominë që funksionon për njerëzit, gjithashtu përmes transformimit dixhital dhe jeshil. Në javët dhe muajt e ardhshëm, rajoni mund të frymëzojë këtë plan duke parashtruar plane dhe ide konkrete, dhe duke bashkëpunuar ngushtë. Bashkëpunimi rajonal dhe marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë do të jenë me të vërtetë thelbësore për rimëkëmbjen ekonomike. Kështu do të vazhdojnë edhe reformat, që do të thotë jo vetëm miratimi i legjislacionit, por zbatimi aktual i masave të marra. Përqendrimi në sundimin e ligjit, funksionimi i institucioneve demokratike dhe administrata publike duhet të vazhdojnë.
Së bashku do ta kapërcejmë këtë krizë dhe do të dalim prej saj më të fortë: pandemia COVID-19 konfirmoi qartë se e ardhmja e Ballkanit Perëndimor është në Bashkimin Evropian. Ne kemi bërë hapa të rëndësishëm këtë vit përkundër pandemisë dhe duhet të vazhdojmë të ndërtojmë mbi to për një kontinent evropian të vërtetë të bashkuar.
Komisioneri i BE për Fqinjësinë dhe Zgjerimin. Burimi: EWB